Παιδεία δεν ειναι τα πτυχία. Είναι η αισθητική μας

 "Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ, ΟΠΟΙΑ ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ Η ΕΡΩΤΗΣΗ"

 "Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ, ΟΠΟΙΑ ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ Η ΕΡΩΤΗΣΗ"

Το κείμενο της Δώρας Μαργέλη δημοσιεύθηκε στο Eyedoll 

Ο δάσκαλος μπορεί να «αλλάξει» ένα παιδί. Αρκεί να προσέξει την ψυχή του!!!

Ο Νίκος κάθεται σιωπηλός στην τάξη.. Η παρουσία του απουσία..”Δεν τραβάει .. Δεν διαβάζει “λέει συχνά πια ο δάσκαλος στους γονείς του και εκείνοι αρχίζουν να ντρέπονται που ο μικρός δεν τα καταφέρνει..

Μα τον Νίκο δεν τον σηκώνει ο δάσκαλος να πει μάθημα και εκείνος εδώ και καιρό δεν τολμάει να σηκώσει το χέρι του. Αν το κάνει οι άλλοι θα τον κοροϊδέψουν..

Ο δάσκαλος θα του φωνάξει και για άλλη μια φορά θα του πει: “Να διαβάζεις Νίκο. Πάλι αδιάβαστος ήρθες”..

Και το παιδί βουλιάζει όλο και πιο πολύ σε χαμένα γνωστικά αντικείμενα που δεν μπορεί να κατανοήσει.

Η Σταυριανή κοιτά σαν χαμένη. Ακόμα συλλαβίζει και ας πάει Ε τάξη, αργεί να αντιγράψει και δεν μπορεί να ακολουθήσει την τάξη… Προέρχεται από οικογένεια που τα παιδιά τη χαρακτηρίζουν «φτωχή». Μένει σε ένα σπίτι έξω από την πόλη, χωρίς άλλα παιδιά στην οικογένεια, χωρίς φίλους και οι γονείς της γεωργοί στηρίζονται από την σύνταξη του παππού που μένει μαζί τους. Τα ρούχα της φθαρμένα, παλιά αλλά καθαρά είναι αδύνατο να συναγωνιστούν τα ρούχα των συμμαθητριών της. Δυο κορίτσια την κάνουν παρέα μα και αυτή δεν θέλει ελεημοσύνη. Ετσι νιώθει.. Έχει κλειστεί στον εαυτό της και πια δεν μιλάει και δεν χαμογελάει.. Μα κανείς δεν το βλέπει.

Η Σταυριανή απλά περιθωριοποιήθηκε. Ο Χρήστος και ο Πάνος “σκοτώνονται” συνεχώς. Ο ένας αντιμετωπίζει ως αντίπαλο τον άλλο. Πρώτοι σε όλα θέλουν να είναι.. Στα μαθήματα, στους φίλους, στις σκανταλιές, στα πειράγματα.. Μόνο που τα πειράγματά τους πολλές φορές είναι επικίνδυνα. Ποιος να τολμήσει να τα βάλει μαζί τους; Συνέχεια βρίσκονται έξω από το γραφείο του Διευθυντή και οι γονείς πάντα δίπλα να προσπαθούν να καταλάβουν τι τρέχει..” Η τάξη αυτή είναι ανάγωγη και κακομαθημένα όλα τα παιδιά”, “Δεν είναι τάξη αυτή..Είναι βάσανο”..

“Δύσκολη τάξη για το δάσκαλο που θα τα πάρει. Πρέπει να έχει Άγιο για να τη βγάλει καθαρή”. Και ένας δάσκαλος ή μια δασκάλα αναλαμβάνει την τάξη, του χτυπάνε φιλικά την πλάτη..”Άντε και καλό κουράγιο..¨Και εκείνος ξεκινά..Δεν βιάζεται. Τα μαθήματα μπορούν να περιμένουν λίγο.. Ξέρει εξάλλου τι έχει σημασία για τα παιδιά. Γνωρίζεται μαζί τους. Παρατηρεί την ώρα που διδάσκει. Περπατάει ανάμεσα στα παιδιά και δίνει ευκαιρίες σε όλα να μιλήσουν.. Ξεχωρίζουν από μακριά οι μαθητές που ήταν οι πιο δημοφιλείς και ..αγαπημένα παιδιά για μαθητές και δασκάλους.. Ο Νίκος κρύβεται μα ο δάσκαλος τολμά να του κάνει μια ερώτηση. Καταλαβαίνει πως ο Νίκος δεν μπορεί να κατανοήσει τι τον ρώτησε. Απλοποιεί την ερώτηση. Τον υποβοηθά κιόλας. Πετάγονται οι μαθητές να συμπληρώσουν. Κάποιοι γελούν. Και σίγουρα δεν είναι η πρώτη φορά.. Σταματάει την εξέταση.. Σοβαρεύει..

Αφήνει το βιβλίο και όρθιος στην μέση της τάξης στρέφει το βλέμμα του σε έναν έναν τους μαθητές.. Δεν κοροϊδεύει κανείς μαθητή του, δεν έχει κανείς δικαίωμα να προσβάλλει τον άλλο επειδή “δεν ξέρει”. Μιλάει για τα αισθήματα αυτού του παιδιού, για το πως νιώθει το παιδί, δίνει δικά του παραδείγματα, βάζει ένα “αστέρι” της τάξης να νιώσει όπως νιώθει ο Νίκος..Χρειάζεται τρόπος και κόπος να καταλάβουν τα παιδιά.. Χρειάζεται δουλειά να μάθουν να νιώθουν τι σημαίνει μαθησιακές δυσκολίες και πως νιώθει ένα παιδί όταν δεν το αποδέχονται..

Ο δάσκαλος βοηθά το Νίκο αλλά και τα άλλα τα παιδιά. Το Νίκο ώστε να ενταχθεί στην τάξη και τους συμμαθητές του να τον αποδεχτούν. Κάνει ομάδες, εντάσσει το Νίκο, δίνει εργασίες, χρησιμοποιεί χρώματα για να επισημαίνει ο Νίκος τα βασικά, κάνει ερωτήσεις, δείχνει εικόνες, κάνει σχεδιαγράμματα, υπογραμμίζει, συζητά με το Νίκο και επειδή διαφαίνεται πως οι μαθησιακές του δυσκολίες δείχνουν πιθανή δυσλεξία τον απαλλάσσει από τα γραπτά. Πλέον ο Νίκος και χωρίς χαρτί από το ΚΕΔΔΥ εξετάζεται προφορικά στις ίδιες ερωτήσεις με τα παιδιά. Πάνω από όλα το παιδί και όχι τα χαρτιά. Και πραγματικά ο Νίκος “φορτσάρει”. Ο γονείς το βλέπουν. Ο Νίκος άλλαξε. Έχει πια αυτοπεποίθηση. Μα ο δάσκαλος δεν μένει μόνο στο μάθημα. Δίνει ευκαιρίες για να εργαστούν σε διάφορες εργασίες και αποκαλύπτεται μπροστά τους ένα μικρό ταλέντο στη φωτογραφία. Και αυτό το ταλέντο δεν μένει ανεκμετάλλευτο έτσι οργανώνεται στο τέλος της χρονιάς ένας διαγωνισμός φωτογραφίας για όλο το σχολείο και ο Νίκος με τη βοήθεια που του παρέχει παραδίδει μαθήματα για το διαγωνισμό..

Ο μικρός μαθητής πια, έχει τις ίδιες ευκαιρίες και ας μη περάσει ο δρόμος του από το Πανεπιστήμιο.. Το μέλλον κανείς όμως δεν το ξέρει. Μα αυτός σήμερα είναι πια ένα χαρούμενο παιδί.

Η Σταυριανή είναι ένα παιδί που μεγαλώνει μοναχικά. Στερημένα .. Δεν έχει τις ίδιες παραστάσεις με τους συμμαθητές της.. Κάποιοι οριοθέτησαν το παιδί ως παιδί με οριακή νοημοσύνη.. Μα πως μπορείς να το λες όταν δεν ξέρεις; Όταν δεν ξέρεις το σπίτι του, το χώρο του; Το πως ζει; Ίσως είναι αργά για παρέμβαση μα η Σταυριανή το μόνο της μειονέκτημα είναι το ότι δεν έχει εμπειρίες, δεν έχει φίλους, παρέες..

Ο δάσκαλος βλέπει πως προσπαθεί. Σίγουρα δεν θα μπορέσει να καλύψει όλα τα κενά της.. Αλλά είναι παιδί που μπορεί με τη βοήθειά του να καλύψει κάποια απόσταση. Συζητά με τους μαθητές..Κάποιοι πραγματικά κοιτούν τη Σταυριανή με μια “κατώτερη” ματιά. Κάποιοι άλλοι όμως απλά δεν ήξεραν.. Δεν προσβάλλει το παιδί. Φέρνει απλά στο τμήμα μια ιστορία, μια ταινία και μετά συζητούν..

Η ενσυναίσθηση πάλι γίνεται μέσο για να πλησιάσουν την Σταυριανή.. Αποφασίζουν οι μαθητές να τη βοηθήσουν. Κάθονται μαζί της κάθε μέρα και άλλος. Της δείχνουν τα μαθήματα. Τη βοηθούν σε ό,τι δεν καταλαβαίνει. Οι δικές της ασκήσεις είναι διαφορετικές πιο κοντά στις δικές της παραστάσεις μα το θέμα είναι ότι αυτό που πρέπει να παρουσιαστεί παρουσιάζεται..

Ακόμα και το συντακτικό και η γραμματική παρουσιάζονται μέσα από παραδείγματα από τη δική της ζωή. Διαβάζουν παραμύθια στο χώρο της βιβλιοθήκης και η Σταυριανή τα αφηγείται στην τάξη και τα ζωγραφίζει. ΑΠΛΆ μεν αλλά τα ζωγραφίζει.. Δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο αλλά τουλάχιστον πια δεν είναι μόνη. Μια φορά κάθε βδομάδα μετά τη συνεννόηση του δασκάλου πρώτα με τους γονείς της Σταυριανής και μετά με τους άλλους γονείς, μένει στο σπίτι των κοριτσιών που είναι φίλες της.. Δεν είναι πια μόνη..

Το μέλλον της κανείς δεν το ξέρει. Αλλά για τη Σταυριανή πια το ότι την αποδέχονται είναι το πιο σημαντικό. Για αυτό είναι ευτυχισμένη.

Η τάξη του Χρήστου και του Πάνου είναι η πιο ζωηρή. Όλοι να μιλήσουν, όλοι να ναι πρώτοι, όλοι να κάνουν το δικό τους. Σκοτωμοί, παρεξηγήσεις, προβλήματα .. Και ο Θεός βοηθός.

”Είναι από τις τάξεις που κάνεις το Σταυρό σου και περιμένεις πότε θα πάνε στο..Γυμνάσιο(;;;)” (αυτό λέγεται από πολλούς. Είτε γονείς, είτε από όσους εμπλέκονται με την τάξη)

Είπαμε πρώτα τα παιδιά κάτι υπάρχει για να ναι τόσο ζωηροί.. Πρέπει ο δάσκαλος να κάνει ένα πλάνο.. Να βρεθεί ένας τρόπος να ελεγχθεί η κατάσταση πριν τραυματιστεί κανείς. Πρώτο σχέδιο.. Εφημερία.. Ο κάθε εκπαιδευτικός έχει εφημερία κάθε βδομάδα. Και ο δάσκαλος εξηγεί στα παιδιά τι σημαίνει εφημερία.

Και ήρθε η ώρα να βάλει τη φαντασία στη μέση. Περνάει στους μαθητές του πως είναι κάτι σαν..δύναμη SWATT που σημαίνει ¨Ομάδα άμεσης επέμβασης σε προβλήματα”. Και έτσι τους κάνει..βοηθούς “ελέγχου”. Κάθε φορά που έχει εφημερία, αναλαμβάνουν και οι δυναμικοί μαθητές του τα “δικά τους πόστα”. Άλλοι στις πόρτες, άλλοι στις εξώπορτες, άλλοι στους διαδρόμους..

Υπάρχει καθηκοντολόγιο και κάθε φορά επαναλαμβάνεται η ίδια εντολή: “Εσείς απλά εντοπίζετε το πρόβλημα και ενημερώνετε πως αν συνεχίσουν αυτό που κάνουν (κυρίως διαπληκτισμούς) θα ενημερώσετε τους εκπαιδευτικούς εφημερίας”. Ο Πάνος και ο Χρήστος είναι σε κάθε μία από τις δύο πόρτες..

Απλά σταματούν τους μαθητές να ανεβαίνουν στις τάξεις. Την επόμενη βδομάδα ο δάσκαλος τους έχει μαζί στην …περιπολία. Το καλύτερο είναι να τους φέρει κοντά με αυτό τον τρόπο καθώς συζητούν ήρεμα. Δεν τους αντιμετωπίζει ως ..δημιουργούς φασαρίας αλλά ως μαθητές με ανησυχίες…

Την επόμενη είναι μόνο οι δυο τους. Παρεμβαίνουν στους μαθητές που διαπληκτίζονται και τον φωνάζουν όταν έχουν θέμα συνέχισης της παραβατικής συμπεριφοράς των μαθητών…Το σχέδιο “εφημερία” αποδίδει καθώς τα δύο παιδιά συνεργάζονται. Όσο για την “φασαρία” της τάξης αυτή μετατρέπεται σε δημιουργικότητα. Μαθήματα προς διδασκαλία παρουσιάζονται από τα παιδιά προγράμματα για την βία επίσης και για κάθε παγκόσμια ημέρα. Ομάδες αντι-bulling αναλαμβάνουν να εξηγήσουν στους μικρότερους τι δεν πρέπει να κάνουν μέσα σε αυτούς και ο Πάνος και ο Χρήστος που έχουν αλλάξει.

Ο Πάνος πια έχει μάθει να μετράει μέχρι το 10 πριν ξεσπάσει και πολλές φορές χρησιμοποιεί μια ελαστική μικρή μπάλα εκτόνωσης που κρύβει μέσα στα χέρια του. Τον βοηθάει όχι μόνο να μη θυμώνει εύκολα, αλλά και να συγκεντρώνεται περισσότερη ώρα..Τώρα πια βοηθά και ως μαθηματικό μυαλό τους υπόλοιπους. Από την άλλη ο Χρήστος αναλαμβάνει να βοηθάει στα μαθήματα της γλώσσας και να οργανώνει ομάδες και επιτέλους κάθονται μαζί. Βέβαια κάποιες φορές διαπληκτίζονται αλλά το παρελθόν δεν μοιάζει με το παρόν…

Αυτή η τάξη έχει ακόμα φασαρία. Ο δάσκαλος κάθε μέρα βγαίνει… “κουφός” από τις φωνές τους και με πονοκέφαλο από τις ερωτήσεις τους αλλά πια η “φασαρία” έχει μετατραπεί σε δημιουργικότητα και κάτι μοναδικό συμβαίνει!!! Τα παιδιά επιτέλους παίζουν μαζί. Έχουν γίνει ομάδα. Μη μου πείτε ότι σε όλους μας δεν έχει τύχει μια τέτοια τάξη, ή δεν είχατε τέτοιους μαθητές. Το θέμα είναι ο δάσκαλος να ναι εκεί. Λίγο ψυχολόγος, λίγο εφευρέτης, λίγο θεωρητικός, πολύ πρακτικός, πάντα υπομονετικός και πάνω από όλα δημιουργικός σε όλα τα επίπεδα.

Η γνώση δεν έχει σημασία όταν οι μαθητές μας έχουν άλλα να αντιμετωπίσουν και κυρίως τον εαυτό τους. Πρέπει κάποια παιδιά να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και κάποια άλλα να τιθασεύσουν τον εγωισμό τους για να μπορέσει ο δάσκαλος και οι μαθητές να λειτουργήσουν ως ομάδα για να προχωρήσουν στη γόνιμη γνώση…

Πρέπει ο δάσκαλος να μπορεί να αναγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες, να στηρίζει αλλά και να βοηθάει το κάθε παιδί ανάλογα με ό,τι αυτό κουβαλάει στην πλατούλα του από το περιβάλλον του, αλλά και ανάλογα με το χαρακτήρα και την προσωπικότητά του.

Να κοιτάξει να βγάλει προς τα έξω τα καλά στοιχεία και να τιθασεύσει τα αρνητικά.. Και κάθε παιδί που ο δάσκαλος θα βοηθήσει, κάποια στιγμή στο μέλλον το παιδί αυτό θα καταφέρει πολλά περισσότερα από όσα του πρόσδιδε ο περίγυρός του. 


Ο δάσκαλος έχει τη δύναμη να δώσει φτερά σε ένα παιδί. Αρκεί να προσέξει την ψυχή του..






Γράφει η εκπαιδευτικός Βασιλική Μηρτσέκη
Πηγή: www.newsitamea.gr/

«Κενά παιδιά»

Υπάρχει μια σιωπηλή τραγωδία που εκτυλίσσεται σήμερα στα σπίτια μας και αφορά στα πιο πολύτιμα κοσμήματά μας: τα παιδιά μας. Τα παιδιά μας βρίσκονται σε μια συναισθηματική κατάσταση καταστροφική!

Τα τελευταία 15 χρόνια, οι ερευνητές μας πρόσφεραν στατιστικές κάθε φορά και πιο ανησυχητικές σχετικά με την οξυμένη και επίμονη αύξησης παιδικής ψυχασθένειας που τώρα έχει φτάσει αναλογίες επιδημίας.

Οι στατιστικές δεν ψεύδονται:

• 1 κάθε 5 παιδιά έχει προβλήματα ψυχικής υγείας
• παρατηρήθηκε αύξηση 43% στη Δ.Ε.Π.Υ.(Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας)
• παρατηρήθηκε αύξηση 37% στην εφηβική κατάθλιψη
• παρατηρήθηκε αύξηση 200% στον αριθμό των παιδικών (μεταξύ 10 και 14 ετών) αυτοκτονιών

Τι συμβαίνει και τι κάνουμε λάθος;
Τα σημερινά παιδιά βρίσκονται σε υπερδιέγερση και είναι γεμάτα υλικά δώρα, αλλά στερούνται των βασικών για μια υγιή παιδική ηλικία, όπως:

• συναισθηματικά διαθέσιμους γονείς
• όρια ξεκάθαρα βαλμένα
• υπευθυνότητες
• ισορροπημένη διατροφή και επαρκή ύπνο
• κίνηση εν γένει, ειδικά. Όμως, στην ύπαιθρο
• δημιουργικό παιχνίδι, κοινωνική αλληλεπίδραση, ευκαιρίες για μη-καθοδηγούμενο παιχνίδι και «ευκαιρίες» για να βαριούνται

Αντιθέτως, τα τελευταία χρόνια τα παιδιά χόρτασαν από:

• γονείς με την προσοχή τους αποσπασμένη από την ψηφιακή τεχνολογία
• γονείς επιεικείς και επιτρεπτικούς που αφήνουν τα παιδιά τους «να κυβερνούν τον κόσμο» και να είναι εκείνα που βάζουν τους κανόνες
• μια αίσθηση δικαιωμάτων, του να τα αξίζουν όλα χωρίς να τα κερδίζουν ή να γίνονται υπεύθυνα μόλις το αποκτούν
• ακατάλληλος ύπνος και μη ισορροπημένη διατροφή
• καθιστικός τρόπος ζωής
• ατελείωτη διέγερση, τεχνολογικές νταντάδες, άμεση επιβράβευση κι απυσία βαρετών στιγμών

Τι να κάνουμε;
Αν θέλουμε τα παιδιά μας να γίνουν άτομα ευτυχισμένα και υγιή, πρέπει να ξυπνήσουμε και να επιστρέψουμε στα βασικά. Είναι ακόμη δυνατόν! Πολλές οικογένειες είδαν άμεση βελτίωση λίγες εβδομάδες αφότου εφάρμοσαν τις ακόλουθες συστάσεις:

• Βάλτε όρια και να θυμάστε ότι εσείς είστε ο καπετάνιος του καραβιού. Τα παιδιά σας θα αισθανθούν πιο σίγουρα ξέροντας πως εσείς έχετε τον έλεγχο του πηδαλίου
  
• Προσφέρετε στα παιδιά έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής, γεμάτο από αυτό που τα παιδιά ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ, όχι από αυτό που ΘΕΛΟΥΝ. Μη φοβάστε να πείτε «όχι» στα παιδιά σας, αν αυτό που θέλουν δεν είναι αυτό που χρειάζονται
• Δώστε τους θρεπτική τροφή και περιορίστε την τροφή-σκουπίδι
• Να περνάτε τουλάχιστον μια ώρα ημερησίως στον καθαρό αέρα με δραστηριότητες όπως: ποδήλατο, περπάτημα, ψάρεμα, παρατήρηση πουλιών/εντόμων
• Απολαύστε καθημερινά ένα οικογενειακό βραδινό φαγητό χωρίς έξυπνα τηλέφωνα ή τεχνολογία που θα τους αποσπά την προσοχή
• Παίξτε επιτραπέζια παιχνίδια με όλη την οικογένεια ή, αν τ παιδιά είναι πολύ μικρά για επιτραπέζια, αφεθείτε να παρασυρθείτε από τα ενδιαφέροντά τους κι επιτρέψτε να είναι εκείνα που θα καθοδηγούν το παιχνίδι
• Εμπλέξτε τα παιδιά σας σε κάποια από τις δραστηριότητες ή τα καθήκοντα του σπιτιού σύμφωνα με την ηλικία τους (να διπλώνουν τα ρούχα, να τακτοποιούν τα παιχνίδια τους, να απλώνουν τα ρούχα, να ξεπακετάρουν τα φαγητά, να στρώνουν το τραπέζι, να ταΐζουν τον σκύλο κλπ.)
• Καθιερώστε μια συνεπή ρουτίνα ως προς την ώρα ύπνου, για να βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας κοιμάται όσο χρειάζεται. Τα ωράρια θα είναι ακόμη πιο σημαντικά για παιδιά σε σχολική ηλικία.
• Διδάξτε υπευθυνότητα κι ανεξαρτησία. Μην τα προστατεύετε υπερβολικά έναντι κάθε απογοήτευσης ή κάθε λάθους. Τα να κάνουν λάθη θα τους βοηθήσει να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και να μάθουν να υπερνικούν τις προκλήσεις της ζωής.
• Μη φτιάχνετε την τσάντα τού παιδιού σας, μην τους την κουβαλάτε, μην τους πηγαίνετε την εργασία που ξέχασαν, μην τους ξεφλουδίζετε την μπανάνα ή το πορτοκάλι, αν μπορούν να το κάνουν μόνα τους (4-5 ετών). Αντί να τους δίνετε το ψάρι, μάθετέ τους να ψαρεύουν.
• Μάθετέ τους να περιμένουν και να αναβάλουν την ικανοποίηση.
• Δώστε ευκαιρίες για «πλήξη», μια και η πλήξη είναι η στιγμή οπότε και ξυπνά η δημιουργικότητα. Μην αισθάνεστε υπεύθυνος να διασκεδάζουν τα παιδιά όλη την ώρα.
• Μη χρησιμοποιείτε την τεχνολογία ως θεραπεία για τη βαρεμάρα, μήτε να τους την προσφέρετε στην πρώτη ευκαιρία απραξίας.
• Αποφύγετε τη χρήση τής τεχνολογίας στο τραπέζι, στο αυτοκίνητο, στα εστιατόρια, στα εμπορικά κέντρα. Χρησιμοποιείστε αυτές τις στιγμές ως ευκαιρίες κοινωνικοποίησης, εκπαιδεύοντας έτσι τον εγκέφαλό τους να ξέρει να λειτουργεί όταν βρίσκονται σε κατάσταση: «πλήξη»
• Βοηθήστε τους να φτιάξουν ένα «βαζάκι πλήξης» με ιδέες για δραστηριότητες για όταν θα βαριούνται.
• Να είστε συναισθηματικά διαθέσιμος ούτως ώστε να «συνδέεστε» με το παιδί σας και να του διδάσκετε αυτορρύθμιση και κοινωνικές δεξιότητες.
• Τα βράδια απενεργοποιείστε τα τηλέφωνα, όταν τα παιδιά πρέπει να πάνε για ύπνο, ούτως ώστε να αποφύγετε την ψηφιακή απόσπαση προσοχής.
• Γίνετε ένας συναισθηματικός ρυθμιστής ή προπονητής των παιδιών σας. Διδάξτε τους να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται την απογοήτευση ή την οργή τους.
• Μάθετέ τους να χαιρετούν, να αλλάζουν ρόλους, να μοιράζονται χωρίς να μένουν με άδεια χέρια, να λένε «ευχαριστώ» και «παρακαλώ», να παραδέχονται τα λάθη τους και να ζητούν συγγνώμη (μην τους το επιβάλετε), και να είστε το πρότυπο όλων αυτών των αξιών που θέλετε να μεταδώσετε..
• Συνδεθείτε συναισθηματικά – χαμογελάστε, αγκαλιάστε, φιλήστε, γαργαλήστε, διαβάστε, χορέψτε, παίξτε ή μπουσουλήστε μαζί τους.
  
  
  
  

Άρθρο του Δρ. Λουίς Ρόχας Μάρκος, Ψυχιάτρου

Συναισθηματική νοημοσύνη και ο ρόλος των γονιών και των εκπαιδευτικών στην ανάπτυξή της

 Ο ρόλος της συναισθηματικής νοημοσύνης στη ζωή των παιδιών είναι κομβικός, αφού όπως φαίνεται η ύπαρξη της είναι σημαντική τόσο για τα ίδια τα παιδιά όσο και για τη σχέση τους με τους άλλους.

---

Τα πρώτα χρόνια οι ερευνητές έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στη μέτρηση της ευφυίας και δεν γινόταν λόγος για τη σημασία που παίζει το συναίσθημα στη ζωή του ανθρώπου. Ιδιαίτερα στο χώρο του σχολείου δεν γινόταν καμία προσπάθεια να εκπαιδευτούν τα παιδιά πάνω στα συναισθήματα, στην αναγνώριση και τη διαχείρισή τους (Παππά, 2018).

Πλέον, γνωρίζουμε ότι το συναίσθημα εμφανίζεται σαν μία απάντηση σε ένα γεγονός, είτε εσωτερικευμένα είτε εξωτερικευμένα και άλλες φορές έχει θετική ή αρνητική σημασία για το άτομο. Η ύπαρξή του είναι ζωτικής σημασίας γιατί μας οδηγεί στο να κάνουμε διάφορες σκέψεις και να προβαίνουμε σε διάφορες πράξεις ( Salovey & Mayer, 1990).

Τα συναισθήματα είναι αυτά που σε συνδυασμό με τη λογική, μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις. Επηρεασμένοι από το συναίσθημα προχωράμε σε συγκεκριμένες αντιδράσεις.

Ιστορική αναδρομή

Το 1983 ο Gardner εισήγαγε την έννοια της πολλαπλής νοημοσύνης στον άνθρωπο, αναφερόμενος στην ενδοπροσωπική και διαπροσωπική νοημοσύνη (Παππά, 2018) . Η εμφάνιση του όρου Συναισθηματική Νοημοσύνη έγινε με την πρώτη ολοκληρωμένη εργασία των Salovey και Mayer το 1990. Μετά από πέντε χρόνια, ο ψυχολόγος Daniel Goleman (1995), διηύρυνε τον όρο της συναισθηματικής νοημοσύνης και την όρισε ως «την ικανότητα ενός ατόμου να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του και τα συναισθήματα των άλλων, να τα χειρίζεται αποτελεσματικά και να δημιουργεί κίνητρα για τον εαυτό του». Διήκρινε την συναισθηματική νοημοσύνη σε πέντε συναισθηματικές δεξιότητες: την αυτεπίγνωση, τον αυτοέλεγχο, τα κίνητρα συμπεριφοράς, την ενσυναίσθηση και τις κοινωνικές δεξιότητες (Δαλακούρα, 2011). Πιο πρόσφατα έγινε μια προσπάθεια από τους Bradberry και Graves (2006) να ορίσουν αυτή την έννοια. Με τα χρόνια δόθηκε έμφαση στην έννοια του συναισθήματος και στη σημασία που έχει για τη ζωή των ανθρώπων (Atkins et al., 2005).

H ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης

Η μάθηση και η εμπειρία είναι αυτές που βοηθούν στην απόκτηση και την εξέλιξη της συναισθηματικής νοημοσύνης, η οποία βελτιώνεται μέσω της εξάσκησης με την πάροδο του χρόνου (Βάσιου, 2018). Σύμφωνα με τον Gottman (2009), η συναισθηματική νοημοσύνη είναι κάτι το οποίο αναπτύσσεται και αυτό είναι ενθαρρυντικό, καθώς αν εστιάσουμε στους τρόπους εκμάθησης δεξιοτήτων της τα παιδιά μπορούν εύκολα να την αποκτήσουν. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί είναι τα άτομα που βρίσκονται σε συχνή επαφή με τα παιδιά και μπορούν να τα βοηθήσουν σε αυτό το κομμάτι (Παππά, 2018).

Πώς οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί συμβάλλουν στην ανάπτυξη της;

Οι γονείς, ως πρόσωπα φροντίδας, περνούν αρκετές ώρες της ημέρας με τα παιδιά τους και είναι υπεύθυνοι στο να τα βοηθήσουν να αναπτύξουν τις δεξιότητες της συναισθηματικής νοημοσύνης (Κωνσταντίνου, 2013). Ως προαπαιτούμενο, βέβαια, για την ανάπτυξη συναισθηματικών δεξιοτήτων στα παιδιά θεωρείται η κατάκτηση αυτών των δεξιοτήτων από τους γονείς. Aποτελώντας πρότυπα προς μίμηση, οι γονείς μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τα παιδιά τους προς την κατεύθυνση αυτή (Παππά, 2018).

Επιπλέον, θα πρέπει οι ίδιοι να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά των παιδιών τους και να τα καθοδηγούν ώστε να τα διαχειρίζονται και να συμπεριφέρονται με το σωστό πάντοτε τρόπο (Ahn, 2005). Ο γονιός, ακόμα, θα πρέπει να λειτουργεί συνεργατικά και να ενισχύει την προσπάθεια του σχολείου για την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης. Το περιβάλλον του σπιτιού θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα καλό πλαίσιο για την εκπαίδευση του παιδιού. Μια καλή πρόταση είναι να δοθούν στους γονείς κατευθύνσεις σχετικά με τις δεξιότητες που θα πρέπει να έχουν τα παιδιά σε ακαδημαϊκό και συναισθηματικό τομέα και ο γονιός με τη σειρά του να δημιουργεί ευκαιρίες για την ανάπτυξή τους.

Δυστυχώς, όσον αφορά το σημερινό σχολείο, αυτό δεν δίνει χώρο στα συναισθήματα και στη διαχείρισή τους. Οι εκπαιδευτικοί εστιάζουν την προσοχή τους στην εκμάθηση νέων γνώσεων και όχι στην καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης. Οι ίδιοι όμως, όπως και οι γονείς, αποτελούν συναισθηματικά πρότυπα για τα παιδιά και γι’ αυτό είναι σημαντικό να αναλογιστούν το δικό τους μερίδιο ευθύνης με σκοπό το πρότυπο αυτό να λειτουργήσει θετικά (Παππά, 2013).
Ο εκπαιδευτικός δεν λειτουργεί μονάχα σαν πρότυπο προς μίμηση αλλά και σαν αρωγός, ο οποίος θα διδάξει στους μαθητές δεξιότητες αναγνώρισης των συναισθημάτων, που θα βοηθήσουν στην αυτεπίγνωση του ατόμου, δεξιότητες για τον έλεγχό τους, με σκοπό την επίτευξη αυτοελέγχου, δεξιότητες για την αναγνώριση των τρόπων, με τους οποίους το συναίσθημα κινητοποιεί το άτομο να θέσει στόχους (Βάσιου, 2018).

Με την εφαρμογή διδακτικών στρατηγικών μέσα στην τάξη, ο δάσκαλος μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές του στην απόκτηση δεξιοτήτων συναισθηματικής νοημοσύνης. Μία ώρα του αναλυτικού προγράμματος αφιερωμένη στα συναισθήματα, στην αναγνώριση τους, σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες με επίκεντρο τα συναισθήματα, σε στρατηγικές διαχείρισης των συναισθημάτων και στην επίλυση κοινωνικών προβλημάτων, θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη συναισθηματικής νοημοσύνης στους μαθητές (Ashiabi, 2000) .

Ο ρόλος της συναισθηματικής νοημοσύνης στη ζωή των παιδιών είναι κομβικός, αφού όπως φαίνεται η ύπαρξη της είναι σημαντική τόσο για τα ίδια τα παιδιά όσο και για τη σχέση τους με τους άλλους. Έρευνες δείχνουν ότι οι μαθητές με συναισθηματική νοημοσύνη δεν έχουν επιθετικές συμπεριφορές στο σχολείο, είναι περισσότερο δημοφιλείς και κοινωνικοί αισθάνονται πιο ασφαλής στο χώρο του σχολείου, έχουν καλύτερη επικοινωνία, υποστήριξη από τους δασκάλους, καλύτερη αίσθηση αυτοαποτελεσματικότητας και επιτυγχάνουν τους ακαδημαϊκούς τους στόχους (Ciarrochi & Mayer, 2007).





ΠΗΓΗ: Δάφνη Στριγγάρη Ψυχολόγος, Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεύτρια

Αγαπητοί γονείς, ρίξτε τους ρυθμούς των παιδιών σας. Μάθετέ τα να ζουν τη στιγμή: 8 σωτήριες συμβουλές

Παλιότερα οι ψυχολόγοι θεωρούσαν τη συναισθηματική νοημοσύνη ως το κλειδί της ευτυχίας. H σύγχρονη Ψυχολογία μας λέει πως η «πνευματικότητα» είναι αυτή που καθορίζει τα υγιή και ισορροπημένα παιδιά.

Όλοι οι γονείς έχουν μια κοινή επιθυμία: Να είναι τα παιδιά τους ευτυχισμένα. Βέβαια, η έννοια της ευτυχίας, για κάποιους είναι ταυτισμένη με την οικονομική ευημερία, για άλλους με τη δόξα ή την επιτυχία. Φυσικά, τα παιδιά δεν μπορούν να ταυτιστούν με τέτοιες έννοιες. Όταν οι γονείς τους λένε: «Φρόντισε να διαβάζεις, για να πετύχεις στη ζωή», τα παιδιά απορούν.

Ο καθηγητής του Χάρβαρντ και συγγραφέας του βιβλίου «The Spiritual Life of Children» (Η πνευματική ζωή των παιδιών), Ρόμπερτ Κόουλς, ανατρέπει όλα τα κλισέ, υποστηρίζοντας πως η ευτυχία για τα παιδιά είναι ταυτισμένη με άλλες λέξεις, όπως η ξενοιασιά, η πνευματική υγεία και η ασφάλεια. Πέρα, λοιπόν, από τις ακαδημαϊκές γνώσεις, οι σύγχρονοι γονείς οφείλουν να εκπαιδεύσουν κατάλληλα τα παιδιά τους, ώστε να αποκτήσουν ενσυναίσθηση και πνευματικότητα.

Τι σημαίνει πνευματικότητα;

Είναι η αίσθηση της σημασίας και του σκοπού, του νοήματος που έχουμε για τη ζωή, και συνδέεται άμεσα με τη βαθιά συνειδητοποίηση και τις αξίες μας. Τα παιδιά, σύμφωνα με το δρ. Κόουλς, δεν παρατηρούν απλά, νιώθουν το περιβάλλον και κυριολεκτικά το ζουν. Επιπλέον, εντοπίζουν, απορροφούν και αντιδρούν σε αυτό πολύ πιο έντονα από ό,τι οι ενήλικοι. Τα μικρά παιδιά είναι πολύ καλά συντονισμένα με τη διαίσθησή τους, επειδή δεν έχουν ακόμα βυθιστεί μέσα στην «πραγματικότητα» και συχνά ακούν και βλέπουν πράγματα που εμάς μας διαφεύγουν. Μέχρι τα έξι τους χρόνια περίπου, είναι εναρμονισμένα με τον πνευματικό κόσμο και με πράγματα αθέατα. Μετά τα έξι, όταν πια πάνε σχολείο και «εκτεθούν» στον παραδοσιακό τρόπο σκέψης και στις λογικές διεργασίες, αυτός ο συντονισμός ελαττώνεται. Τι μπορούμε να κάνουμε, για να διατηρήσουν αυτή την πνευματικότητα, αλλά και να την αναπτύξουν, ώστε να γίνουν -αν όχι ευτυχισμένοι- τουλάχιστον ικανοποιημένοι ενήλικοι;

1. Μυήστε τα στη θετική σκέψη.

Όπως όλοι οι άνθρωποι, έτσι και τα παιδιά έχουν τα πάνω και τα κάτω τους. Εμείς, αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι να τα σεβόμαστε και να τα αντιμετωπίζουμε θετικά σε όλες τις περιπτώσεις. Αντί να θυμώσετε με μια αφηρημάδα τους, μια αταξία ή ένα λάθος που θα κάνουν στο σχολείο, πείτε τους απλά: «Δεν πειράζει, την επόμενη φορά θα τα καταφέρεις καλύτερα». Έτσι, θα μάθουν να βλέπουν τη θετική πλευρά σε δύσκολες ή δυσάρεστες καταστάσεις. Και την επόμενη φορά, όντως θα τα καταφέρουν καλύτερα.

2. Μάθετέ τα να ζουν τη στιγμή.

Και, βέβαια, ζήστε αυτές τις στιγμές μαζί τους. Δώστε την απαιτούμενη προσοχή σε αυτά που σας λένε, αφήστε το να σας μιλήσει για τους φόβους, τα όνειρά του. Κάθε στιγμή της ζωής είναι πολύτιμη, και αυτό θα το μάθει μέσα από τη δική σας ικανότητα να το ακούτε.

3. Μάθετέ τα να σέβονται τα δικαιώματα και τα αισθήματα των άλλων.

Εξηγήστε του πόσο καλό να μοιράζεται και να προσφέρει σε άλλους που είναι ίσως λιγότερο τυχεροί από εκείνο. Μάθετέ του να έχει αυτοέλεγχο-ώστε να λύνει ειρηνικά τις διαφορές του-, αλλά ταυτόχρονα να αναγνωρίζει και να σέβεται και τα δικά του συναισθήματα. Ο σεβασμός θα βοηθήσει στη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων του, αλλά και στην ένταξή του στο κοινωνικό σύνολο.

4. Ρίξτε τους ρυθμούς

Για πολλά παιδιά της εποχής μας, ο ελεύθερος χρόνος είναι ένα άπιαστο όνειρο. Αφήστε το να χαζέψει ένα πουλάκι, να μυρίσει ένα λουλούδι, να τελειώσει μια ζωγραφιά. Αυτά τα μικρά πράγματα είναι που θα το βοηθήσουν να νιώσει αρμονικά με τη ζωή και να κατανοήσει τις ομορφιές του κόσμου που μας περιβάλλει.

5. Μην τα επιβαρύνετε με υπερβολικές προσδοκίες.

Συχνά, κάτω από ένα πιεστικό πρόγραμμα κρύβονται οι υπερβολικές γονεϊκές προσδοκίες. Σε πολύ μικρή ηλικία, περιμένουμε από τα παιδιά να αφήσουν τα παιχνίδια τους και να γίνουν σοβαρά και ανταγωνιστικά. Όλος αυτός ο αγώνας δρόμου προς τον ορθολογισμό μπλοκάρει δραματικά τη δημιουργικότητα, ενίοτε και τα συναισθήματά τους. Τι θα λέγατε αν απλά αφήναμε τα παιδιά να ανακαλύψουν ποια είναι, χωρίς να τους επιβάλλουμε να γίνουν αυτό που εμείς θέλουμε; Θα είναι ωραίο να κοιτούν «πίσω» και να θυμούνται μια χαρούμενη παιδική ηλικία

6. Ενισχύστε τη δημιουργικότητά τους.

Τα παιδιά έχουν μια βαθιά επιθυμία να καταλάβουν τη θέση τους στον κοινωνικό τους περίγυρο. Ενθαρρύνετέ τα να διαβάζουν, να ακούνε μουσική, συνοδέψτε τα σε μια θεατρική παράσταση. Η δημιουργικότητα είναι απαραίτητη προκειμένου να αναζητήσει τις δικές του λύσεις και να βγάλει τα δικά του συμπεράσματά.

7. Εμπιστευτείτε το ένστικτό τους.

Τα παιδιά έχουν μια ιδιαίτερα ανεπτυγμένη διαίσθηση. Μπορούν να νιώσουν την κακή ενέργεια και τα συναισθήματα των άλλων. Δεν είναι τυχαίο που κάποιες φορές αποφεύγουν κάποιον μόνο και μόνο γιατί νιώθουν τον κίνδυνο. Το ένστικτο ενός παιδιού είναι ένας αλάνθαστος κριτής.

8. Ανακαλύψτε τι κάνει εσάς ευτυχισμένους.

Πριν αρχίσουμε να ανησυχούμε για το πόσο ευτυχισμένα δείχνουν ή πρόκειται να γίνουν τα παιδιά μας, μήπως να αναρωτιόμασταν πρώτα για τη δική μας ευτυχία; Τα παιδιά μπορούν να δουν τα πάντα, καταλαβαίνουν τα ψεύτικα χαμόγελα, τα ψεύτικα γέλια. Μην υποκρίνεστε, λοιπόν, πως είστε οι τέλειοι γονείς. Προσπαθήστε απλώς να είστε ευτυχισμένοι.










Με τη συνεργασία της δρ Βίκυς Ντριβονίκου-Βένερη (Διδάκτωρ Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Surrey, Επιστημονική Υπεύθυνη «www. psixo-logw.gr»)
Πηγή: dinfo.gr

Τα παιδιά χρειάζονται γονείς που τα αποδέχονται, όχι μάνατζερ

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε στη χώρα μας να αναδύεται όλο και πιο συχνά, όλο και πιο έντονα, μια νοοτροπία γονέων με μη ρεαλιστικές ή υπερβολικές προσδοκίες. Επιπλέον παρατηρείται το φαινόμενο οι γονείς με υπερβολικές προσδοκίες από τα παιδιά τους να αναλαμβάνουν δράση οι ίδιοι για την εκπλήρωση των προσδοκιών αυτών. Μοιάζει να έχουν μεταβολίσει τον γονεϊκό τους ρόλο σε ένα είδος μάνατζερ που έχει έναν και μοναδικό σκοπό: τη διάκριση του παιδιού τους.

Εδώ δεν εννοούμε απλά την επαγγελματική αποκατάσταση που είναι μια παλιά ιστορία και ανέκαθεν ήταν η μεγάλη προσδοκία των γονέων. Εννοούμε την προσδοκία: «να γίνει το παιδί μου κάτι σημαντικό, να ξεχωρίσει». Μιλάμε για την πρωτιά, την αποθέωση, το χειροκρότημα, τα βραβεία. Αναρωτιέμαι μήπως όλο και περισσότεροι γονείς γινόμαστε σαν «τα αμερικανάκια» που κάποτε κοροϊδεύαμε;

Τον γονέα με υπερβολικές προσδοκίες θα τον συναντήσεις στο σχολείο του παιδιού του να παραπονιέται στους καθηγητές γιατί το 19 δεν είναι 20, να εποφθαλμιά για την σημαία, για το αριστείο, με εξόφθαλμο το «σύνδρομο της κουκουβάγιας» που βλέπει το παιδί του ως το πιο καλό και το πιο έξυπνο που υπάρχει. Να κοιτάζει υποτιμητικά άλλους γονείς που, άκουσον-άκουσον, έκαναν κάτι για τον εαυτό τους (όπως π.χ που πήγαν ένα ταξίδι) και ταυτόχρονα να ωρύεται: «Τι εγωιστές; Είναι γονείς αυτοί;»

Θα τον συναντήσεις στις αθλητικές ομάδες να μαλώνει με τους προπονητές που δεν αναγνωρίζουν το νέο Ρονάλντο ή τη νέα Κομανέτσι στο παιδί του.

Θα τον αναγνωρίσεις από την μονομανία του να επιζητά στις παρέες του συζητήσεις που αφορούν τα κατορθώματα του παιδιού του και από τις αναρτήσεις του στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης να καμαρώνει για τα βραβεία, τους βαθμούς και τις επιτυχίες του παιδιού του. Οι βαθμοί τετραμήνου και το πτυχίο Lower σε περίοπτη ηλεκτρονική θέση και τα like να πέφτουν βροχή.

Είναι αυτός που από πολύ μικρό θα τρέχει το παιδί του από διαγωνισμό σε διαγωνισμό, αφού προηγουμένως θα έχει κάνει την σχετική προετοιμασία. Που θεωρεί ότι το παιδί του είναι ο νέος Αϊνστάιν, ο νέος Ευκλείδης, ο νέος Μπαχ ή ο νέος Γκάλης.

Που θεωρεί ότι ένα απλό δημόσιο σχολείο είναι πολύ λίγο για να καλύψει το παιδί του και λαχταρά ένα πρότυπο ή ένα καλό ιδιωτικό. Που η αποκλειστική του ενασχόλησή με το παιδί του αφορά την βελτίωση της επίδοσής του στον τομέα εκείνον στο οποίο ο γονέας-μάνατζερ έχει κάνει την επένδυσή του.

Εδώ δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο, δεν υπάρχουν ξέγνοιαστες διακοπές, ανεμελιά. Υπάρχει στοχοπροσήλωση και σαφές σχέδιο δράσης. Υπάρχει πρόγραμμα εκπαίδευσης που μόνο με αθλητή που προετοιμάζεται για αγώνα μπορεί να συγκριθεί. Μόνο που εδώ μετά από κάθε αγώνα ακολουθεί αμέσως ο επόμενος, χωρίς ανάσα.

Οι προσδοκίες των γονέων αυτών είναι προσδοκίες που αφορούν το μετρήσιμο αποτέλεσμα. Η προσπάθεια του παιδιού δεν μπορεί από μόνη της να τους ικανοποιήσει. Η τυχόν αποτυχία χαρακτηρίζεται αυτόματα ως ελλιπής προσπάθεια. Εξάλλου για αυτούς υπάρχουν μόνο νικητές που τα παίρνουν όλα και χαμένοι που δεν παίρνουν τίποτα.

Θυσία ή επένδυση;

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι οι προσδοκίες των γονέων συνήθως γίνονται συμπεριφορές παιδιών. Όταν λοιπόν ένα παιδί ακούει καλά λόγια μόνο για τις διακρίσεις και τις επιτυχίες του θεωρεί ότι αυτά είναι τα μόνα για τα οποία αξίζει να παλεύει κάτι που αργά ή γρήγορα το οδηγεί στο ανικανοποίητο και στην εξουθένωση. Εν τω μεταξύ οι γονείς – μάνατζερ είναι καλοί και στο μάρκετινγκ: καταφέρνουν και πείθουν τα παιδιά τους ότι όλα γίνονται για το καλό τους. Τα παιδιά τις περισσότερες φορές ταυτίζουν τις προσδοκίες που έχουν για τον εαυτό τους με τις προσδοκίες που έχουν οι γονείς τους για αυτά. Σε περίπτωση μη ικανοποίησης των φιλόδοξων στόχων νιώθουν ενοχοποίηση γιατί δεν κατάφεραν να ευχαριστήσουν τους γονείς που έχουν κάνει τόσες θυσίες για εκείνα. Αναρωτιέμαι όμως για ποιες θυσίες μιλάμε; Θυσία σημαίνει να προσφέρεις κάτι χωρίς να περιμένεις αμοιβή. Οτιδήποτε άλλο είναι απλά συναλλαγή ή επένδυση.

Τι έχει αλλάξει από παλιά όσον αφορά τις προσδοκίες των γονιών

Παλαιότερα οι προσδοκίες των γονέων αφορούσαν σχεδόν αποκλειστικά την επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών τους, σήμερα αφορούν και την διάκριση. Αφορούν τον πρωταθλητισμό και την αναγνώριση.

Σε επίπεδο διαμόρφωσης χαρακτήρα και συμπεριφοράς οι παλαιότεροι γονείς έλεγαν: «να γίνεις καλός και χρήσιμος άνθρωπος στην κοινωνία».

Σήμερα λένε: «Να διεκδικείς αυτό που αξίζεις. Ο κόσμος είναι σκληρός οπότε να είσαι και εσύ σκληρός γιατί θα σε φάνε λάχανο. Να μην μασάς. Κανείς δεν είναι καλύτερος από σένα. Δείξ’ τους τι πραγματικά αξίζεις».

Παλαιότερα οι γονείς έλεγαν στα παιδιά τους: «να κοιτάξεις να μορφωθείς, να μην μείνεις αμόρφωτος σαν εμάς». Σήμερα που τα παιδιά εκείνα μεγάλωσαν και έγιναν μορφωμένοι γονείς έρχονται και λένε με τη σειρά τους στα δικά τους παιδιά: «Σήμερα δεν φτάνει η μόρφωση, πρέπει να ξεχωρίσεις, πρέπει να είσαι ένα βήμα πιο μπροστά από τους άλλους και να αρπάξεις την ευκαιρία όταν σου δοθεί. Πρόσεξε να μαζέψεις όσα πιο πολλά προσόντα μπορείς γιατί ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος».

Γενικεύοντας πάντως θα λέγαμε ότι ενώ παλιά το «απαραίτητο» θεωρούνταν «σημαντικό», σήμερα το «σημαντικό» έχει φτάσει να θεωρείται «απαραίτητο». Διαφαίνεται ένας πανικός στο μυαλό των γονέων πίσω από όλα αυτά. Όλα αποκτούν μια χρησιμοθηρική διάσταση. Δεν υπάρχει χρόνος και χρήμα για πέταμα. Οι γονείς για να δικαιολογήσουν αυτές τους τις υπερβολικές προσδοκίες εκφράζουν την υπεραπλουστευμένη πεποίθηση ότι σήμερα που τα περιθώρια να βρεις μια καλή δουλειά έχουν στενέψει ο μόνος τρόπος είναι να ξεχωρίζεις. Θα τους ακούσεις να δικαιολογούν τον εαυτό τους παρουσιάζοντάς τα όλα σαν σημεία των καιρών. Οι περισσότεροι θα σου πουν ότι αφού όλα τα άλλα παιδιά κοιτάζουν να μαζεύουν προσόντα και να κυνηγούν την διάκριση τότε είναι αναγκαστικό να κάνει το ίδιο και το δικό τους παιδί γιατί αλλιώς θα το σύστημα θα το πετάξει έξω.

Αυτό βέβαια είναι μόνο η μισή αλήθεια. Προσωπικά θεωρώ ότι η αιτία των μη ρεαλιστικών προσδοκιών πολλών σημερινών γονέων από τα παιδιά τους δεν οφείλεται μόνο στις δύσκολες συνθήκες που περνάει ο τόπος όσον αφορά την εύρεση καλής εργασίας και του τέρατος της ανεργίας. Οφείλεται και στην νοοτροπία των σημερινών γονέων.

Γονείς με καμία προσδοκία από τον εαυτό τους

Μεγάλο ποσοστό των σημερινών γονέων βασανίζονται από ματαίωση του τύπου: «η ζωή που δεν έζησα». Ένας από τους μεγαλύτερους ψυχολόγους ο Καρλ Γιουνγκ έχει δηλώσει εμφατικά τα εξής: «Το βαρύτερο φορτίο για ένα παιδί είναι η ζωή που δεν έζησαν οι γονείς του». Πολλοί άνθρωποι από την στιγμή που γίνονται γονείς αφήνουν στην άκρη οποιαδήποτε δική τους φιλοδοξία, οποιαδήποτε ενασχόληση που προκαλούσε δική τους ευχαρίστηση και ταυτίζουν τον κόσμο τους με τον κόσμο των παιδιών τους.

Οι γονείς αυτοί θα ισχυριστούν ότι είναι εγωιστικό να ασχολούνται με τον εαυτό τους και όχι με τα παιδιά τους. Η αλήθεια όμως είναι ότι όσο αδειάζει η δική τους ζωή τόσο προσπαθούν να την γεμίσουν με τη ζωή των παιδιών τους. Το πραγματικά εντυπωσιακό με τους γονείς αυτούς είναι ότι οι μεγάλες προσδοκίες τους αφορούν μόνο τα παιδιά τους αλλά όχι και τον εαυτό τους. Από τον εαυτό τους στην ουσία δεν υπάρχουν προσδοκίες και εκεί θεωρώ ότι βρίσκεται το πρόβλημα αλλά και η λύση του.

Όταν ένας ενήλικος άνθρωπος γίνεται γονέας τότε είναι που έρχεται ξανά αντιμέτωπος με το παιδί που κάποτε ήταν ο ίδιος, με τις πληγές του, τα τραύματά του, τους φόβους του και τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες του. Χρειάζεται συνειδητοποίηση και δύναμη από μέρους του για να αναγνωρίσει ότι κάποιες προσδοκίες που έχει για το παιδί του στην ουσία είναι οι ανεκπλήρωτες και απωθημένες προσδοκίες που είχε για τον εαυτό του. Αν δεν συμβεί κάτι τέτοιο τότε τα δικά του «θέλω» θα γίνουν «θέλω» του παιδιού του με τις γνωστές συνέπειες που περιγράψαμε ήδη.

Οι υπερβολικές προσδοκίες μπορεί να φέρουν διακρίσεις. Αλλά….

Εδώ γεννιέται ένα εύλογο ερώτημα: τι είναι αυτό που κάνει πολλούς γονείς να επιλέγουν συνειδητά τις υπερβολικές προσδοκίες παρά το γεγονός ότι τις περισσότερες φορές οι συγκρούσεις με το παιδί τους είναι επώδυνες;
Η απάντηση είναι ότι η εμπειρία έχει δείξει ότι τέτοιου είδους υπερβολικές προσδοκίες έχουν αρκετές φορές καλά αποτελέσματα στην επίτευξη στόχων. Όλοι πιθανότατα έχουμε γνωρίσει γονείς με υπερβολικές απαιτήσεις που έχουν ωθήσει και τελικά καταφέρει τα παιδιά τους να γίνουν αριστούχα ή διακριθέντα σε κάποιο τομέα. Θα μου πείτε: «και τότε που είναι το πρόβλημα;»

Το πρόβλημα είναι το κόστος. Τα παιδιά αυτά πληρώνουν ακριβά το τίμημα. Και δεν υπάρχει πιο βαρύ τίμημα για ένα παιδί από να νιώθει ότι το αποδέχονται μόνο βάσει επίδοσης. Τα παιδιά που δεν έχουν άνευ όρων αποδοχή από τους γονείς τους υποφέρουν και προσπαθούν μια ζωή να αποδείξουν την αξία τους.

Αργά ή γρήγορα και αναπόφευκτα οδηγούνται στο «ανικανοποίητο» και στη ματαίωση, αδυνατούν να διαχειριστούν την οποιαδήποτε αποτυχία, και πολλές φορές επιλέγουν την εναντίωση και την ρήξη με τους γονείς για να απαλλαγούν από το δυσθεώρητο βάρος που νιώθουν.

Ακόμα και στην περίπτωση που οι συγκρούσεις μεταξύ γονιού και παιδιού πάρουν μια ακραία διάσταση ο γονέας αυτός προκειμένου να μην κάνει πίσω και κινδυνέψει η επένδυση θα το τακτοποιήσει μέσα του: «σήμερα το παιδί δεν μπορεί να με καταλάβει, αύριο που θα μεγαλώσει θα εκτιμήσει που θυσίασα μέχρι και την αγάπη του για μένα για το καλό του».

Τελικά να έχουμε προσδοκίες από τα παιδιά μας ή όχι;

Εδώ οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Οι προσδοκίες των γονιών από τα παιδιά τους όχι μόνο δεν επιδρούν αρνητικά αλλά είναι και απαραίτητες για την ωρίμανση, την ενδυνάμωση του χαρακτήρα τους και την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησής τους. Αλλά ποιες προσδοκίες;

Οι ρεαλιστικές προσδοκίες που αφορούν εφικτούς για το παιδί στόχους και που κατά κύριο λόγο έχουν να κάνουν με την προσπάθεια (όχι με το αποτέλεσμα) και την καλλιέργεια των ανθρώπινων αξιών, του σεβασμού προς τους άλλους και του ήθους. Πάνω από όλα όμως οι προσδοκίες αυτές των γονέων πρέπει να είναι σε συμφωνία και με τα «θέλω» του παιδιού.

Στα παιδιά αρκεί η αγάπη. Σίγουρα;

Πιθανόν να νομίζουμε ότι η πρώτη ανάγκη των παιδιών είναι η αγάπη. Κάνουμε λάθος, η αποδοχή είναι. Και τα παιδιά λαχταρούν να τα αποδεχόμαστε όπως είναι και όχι όπως θα θέλαμε να είναι. Και μην τα υποτιμάμε τα παιδιά: αργά ή γρήγορα συνειδητοποιούν πότε η αποδοχή αυτή είναι άνευ όρων και πότε θυμίζει κυβάκια ζάχαρης που δίνουμε στα άλογα που νίκησαν σε αγώνα. Και το νου μας: τα άλογα καμιά φορά κλωτσάνε….








Πηγή: Δημήτρης Τσιριγώτης

Μαθήματα ενσυναίσθησης στα παιδιά - Σε τι ωφελούν;

Υποχρεωτικά μαθήματα ενσυναίσθησης παρακολουθούν οι μαθητές ηλικίας έξι έως δεκαέξι ετών στη Δανία

Ως ενσυναίσθηση ορίζουμε την δεξιότητα να κατανοούμε τα συναισθήματα του άλλου: μπορούμε δηλαδή να δούμε τον κόσμο με τα μάτια του και σταματάμε να τον κρίνουμε σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μας.

Δεδομένου ότι η Δανία είναι μια από τις τρεις «πιο χαρούμενες» χώρες στον κόσμο, ίσως έχουμε κάτι να κερδίσουμε με το να μιμηθούμε τους βόρειους γείτονές μας.

Από πολύ μικρή ηλικία, αυτό που διδάσκονται οι μαθητές στα δανέζικα σχολεία είναι η προτεραιότητα στην συνεργασία και όχι στον ανταγωνισμό. Για μια ώρα την εβδομάδα τα παιδιά παρακολουθούν μαθήματα ενσυναίσθησης, τα οποία τα ενθαρρύνουν να ασχοληθούν με το ευ ζην των άλλων, να ακούν τον πλησίον με στόχο να τον κατανοήσουν καλύτερα και να ξεπεράσουν τα στεγανά που γίνονται προκαταλήψεις όσο μεγαλώνουμε.

Διαβάζω, αντιλαμβάνομαι και ακούω τα συναισθήματα των άλλων

Σύμφωνα με την Selon Brené Brown, Αμερικανίδα συγγραφέα, η δεξιότητα της ενσυναίσθησης απαιτεί την ικανότητα να μπούμε κάτω από το «πετσί» του άλλου, να μην τον κρίνουμε, να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά του και να του τα επικοινωνούμε. Σε αυτό το σημείο πρέπει να διευκρινίσουμε την διαφορά ανάμεσα στην ενσυναίσθηση και στην συμπόνια. Πρόκειται για την συναισθηματική στάση που μας κάνει να «μπαίνουμε στη θέση του άλλου», που επιτρέπει να βρίσκουμε τις κατάλληλες λέξεις για να βοηθήσουμε ένα άτομο ή για να κατανοήσουμε ακόμη και τις πιο αλλόκοτες για εμάς πράξεις του.

Στη Δανία, κατά τη διάρκεια του μαθήματος της ενσυναίσθησης, τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν, να κατανοούν και να ακούνε τα συναισθήματα των άλλων. Με τη βοήθεια εικόνων αναπαριστούν διαφορετικά συναισθήματα όπως η θλίψη, ο φόβος, η χαρά, η απογοήτευση, καλούνται να περιγράψουν τα συναισθήματα των άλλων με δικά τους λόγια και να εκφράσουν και τα δικά τους. Αυτά τα μαθήματα είναι η ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους δημόσια και να ακούσουν κι εκείνα των άλλων.

Μια κουλτούρα που προάγει την συνεργασία

«Αυτή η άσκηση γίνεται με τον εξής στόχο: να εξηγήσουν αυτό που αισθάνεται ο άλλος, και να μην κρίνουν ποτέ τα συναισθήματά του» σχολιάζει η Jessica Joelle Alexander, συνεργάτης στη συγγραφή του βιβλίου «Ο δανέζικος τρόπος να είσαι γονιός».

Όπως υποστηρίζει, είναι ένας τρόπος να ενδιαφερόμαστε για τους άλλους αντί να επικεντρωνόμαστε στην προσωπική μας επιτυχία. Ένας τρόπος για να ενισχύσουμε αξίες όπως την αλληλοβοήθεια και την αλληλεγγύη. Κοινωνίες υπερβολικά επικεντρωμένες στο άτομο και στην οικονομική επιτυχία, μήπως θα έπρεπε να εμπνευστούν από αυτό το παράδειγμα;

Θα ήταν ίσως παρακινδυνευμένο να συνδέσουμε την κατάταξη της Δανίας στη λίστα των πιο ευτυχισμένων χωρών του κόσμου (3η θέση το 2017) με τα μαθήματα ενσυναίσθησης που παραδίδονται στα σχολεία. Πρέπει να λάβουμε υπόψιν και άλλους κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες, κυρίως τις ελάχιστες ανισότητες ανάμεσα στους πιο πλούσιους και στους πιο φτωχούς.

Εξάλλου, το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας διακρίνεται και για άλλα χαρακτηριστικά: οι μαθητές δεν παίρνουν βαθμούς πριν την ηλικία των δεκατριών ετών, ώστε να μην ωθούνται στο να συγκρίνονται συνεχώς με τους άλλους.

Η διδασκαλία της ενσυναίσθησης είναι λοιπόν περισσότερο μια ένδειξη ενός γενικότερου πνεύματος που επικρατεί στην χώρα το οποίο καλλιεργεί μια νοοτροπία συνεργασίας ανάμεσα στα άτομα πολύ περισσότερο από την προσωπική επιτυχία. Το σχολείο και ο τρόπος με τον οποίο είναι οργανωμένο είναι ένα βασικό όχημα για την διάδοση αυτής της αξίας. Αδιαμφισβήτητα, κανένα σύστημα δεν είναι αλάνθαστο, γιατί όμως να μην εμπνευστούμε από κάτι που δείχνει να λειτουργεί;






Πηγή: www.mrmondialisation.org
Απόδοση: Μαρία Μαγγανάρη
MSc in Person – Centred Counseling and Psychotherapy,
P.E.T., T.E.T., M.B.A., M.A.