Το πρώτο κουδούνι χρειάζεται σωστή προετοιμασία και από τους γονείς

«Ένα πρωί κίνησα μισο-χαρούμενος… (για το σχολείο). Ένιωθα… φόβο, μα το χέρι μου ήταν σφηνωμένο βαθιά στη φούχτα του πατέρα μου… Κοντοστάθηκα, δείλιασα, το χέρι μου άρχισε να τρέμει μέσα στη μεγάλη ζεστή φούχτα… Ο δάσκαλος πρόβαλε στο κατώφλι… μού φάνηκε άγριος, με μεγάλα δόντια, και κάρφωσα τα μάτια μου στην κορυφή του κεφαλιού του να δω αν έχει κέρατα» Ν. Καζαντζάκης

Λίγες μόνο ημέρες απομένουν μέχρι το σχολικό κουδούνι να σημάνει την έναρξη της φετινής σχολικής χρονιάς. Ένας νέος Σεπτέμβρης προκαλεί σε όλα σχεδόν τα παιδιά ένα είδος ανησυχίας για τη νέα τάξη, ανυπομονησίας, ενθουσιασμού, μελαγχολίας και πολλά άλλα – αντικρουόμενα ίσως- συναισθήματα που συναθροίζονται κάτω από την ομπρέλα του άγχους. Ακόμη περισσότερο για τα μικρότερα παιδιά που εγκαταλείπουν το νηπιαγωγείο για να μεταβούν στο μεγάλο πια σχολείο!

 

Πολλοί γονείς μπορεί να μην το συνειδητοποιούν, εφόσον το παιδί τους απλώς ακολουθεί τη «φυσική» πορεία των πραγμάτων, που θέλει τα παιδιά από την ηλικία των σχεδόν έξι να πηγαίνουν στο δημοτικό, αλλά για τα μέχρι πρότινος νήπια, αυτό είναι μια τεράστια αλλαγή, την οποία αν δεν βιώσουν ομαλά, μπορεί να αποφέρει δυσάρεστα αποτελέσματα στη μετέπειτά τους σχολική -και όχι μόνο- πορεία. Η ψυχολόγος σχολικής εξελικτικής κατεύθυνσης, Δρ Αριστονίκη Θεοδοσίου Τρυφωνίδου, μίλησε στη «Σ» για τους παράγοντες που καθιστούν έτοιμο το παιδί για τις μεγάλες αλλαγές αλλά και για τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε εμείς να βοηθήσουμε.

Πότε είναι έτοιμο το παιδί

Τα παιδιά προετοιμάζονται κατάλληλα στο νηπιαγωγείο και ειδικά στην προδημοτική τάξη. Με τον όρο ετοιμότητα, οι ειδικοί εννοούν την ωρίμανση του παιδιού, η οποία περιλαμβάνει τη σωματική και την πνευματική ανάπτυξη που συμβάλλουν στη διαδικασία της μάθησης. «Η μαθησιακή ετοιμότητα περιλαμβάνει κυρίως τη διανοητική, τη συναισθηματική, την κοινωνική και τη σωματική ετοιμότητα του παιδιού να δεχτεί, να επεξεργαστεί και να αξιοποιήσει τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Από την άλλη, η σχολική ετοιμότητα αναφέρεται στη φάση προετοιμασίας του παιδιού να αποκτήσει γνώσεις και δεξιότητες και να διαμορφώσει στάσεις οι οποίες θα το βοηθήσουν να προσαρμοστεί απρόσκοπτα στο σχολικό περιβάλλον και ν’ ανταποκριθεί με επιτυχία στις απαιτήσεις του αναλυτικού προγράμματος».

Τα «έτοιμα» παιδιά θα πρέπει να εκφράζονται χρησιμοποιώντας ολοκληρωμένες προτάσεις, να αιτιολογούν την άποψή τους, να μπορούν να αναλύουν φωνολογικά μια λέξη, να αναγνωρίζουν το όνομά τους γραμμένο, να συγκρίνουν αριθμούς και να τους βάζουν με τη σειρά, να κατανοούν περιγραφές και συγκρίσεις αντικειμένων, τις προμαθηματικές έννοιες, να αναγνωρίζουν τα χρώματα, να κρατούν με λειτουργική λαβή το μολύβι, να χρωματίζουν χωρίς να βγαίνουν έξω από τις γραμμές, να κοινωνικοποιούνται χωρίς δυσκολίες με τα άλλα παιδάκια, να πειθαρχούν σε βασικούς κανόνες συμπεριφοράς μέσα και έξω από την τάξη, να ακολουθούν προφορικές οδηγίες, να έχουν ενδιαφέρον για τη μάθηση, να συνεργάζονται σε ομάδες.

Προετοιμασία από το σπίτι

Μπορεί στο νηπιαγωγείο να «προπονούνται» συστηματικά για το σχολείο, όμως ο ρόλος της οικογένειας παίζει καθοριστικό ρόλο. «Το παιδί θα πρέπει να έχει δεξιότητες επικοινωνίας, συναισθηματική ωριμότητα, κοινωνικές δεξιότητες, σωματική υγεία και ευεξία για να θεωρείται έτοιμο για το δημοτικό». Σύμφωνα με την δρα Θεοδοσίου, οι γονείς καλό θα ήταν να αφιερώσουν εποικοδομητικό χρόνο μαζί με τα παιδιά τους για να τα προετοιμάσουν κατάλληλα για τη μεγάλη αυτή αλλαγή. Όσον αφορά τις δεξιότητες επικοινωνίας, καλό θα ήταν να διαβάζουμε στα παιδιά και μετά να συζητούμε γι’ αυτά που διαβάσαμε. Δίνοντας έμφαση στα συναισθήματα, τότε ενθαρρύνουμε τα παιδιά να αναγνωρίζουν και να εκφράζουν τα δικά τους συναισθήματα.

Για παράδειγμα, «μπράβο που βοήθησες την αδερφή σου», κ.λπ. Το γνωστό παιχνίδι «ο Γιάννης λέει…» είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εξάσκησης για να ακολουθούν τα παιδιά τις οδηγίες. Ακόμη, προετοιμάζουμε τα παιδιά για την αλλαγή κάθε δραστηριότητάς τους, όπως π.χ. «σε είκοσι λεπτά θα φάμε». Όσον αφορά τη σωματική υγεία και επάρκεια, τα παιδιά θα πρέπει να ακολουθούν ένα υγιεινό διατροφικό πρόγραμμα, να κοιμούνται αρκετές ώρες, να ξέρουν να πηγαίνουν στην τουαλέτα μόνα τους και να ντύνονται σωστά ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες (να αναγνωρίζουν πότε κρυώνουν και χρειάζονται ζακέτα ή πότε ζεσταίνονται για να αφαιρούν κάθε περιττό).

Η ηλικία μόνο δεν αρκεί

«Η σχολική ετοιμότητα και επάρκεια διασφαλίζει τη σχολική ακαδημαϊκή και κοινωνική επιτυχία. Σε αντίθετη περίπτωση, μπορούμε να οδηγηθούμε σε σχολική αποτυχία με συνέπειες τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, την αρνητικότητα απέναντι στη μάθηση και τις διαταραχές στη συμπεριφορά. Σε περίπτωση που το παιδί δεν είναι έτοιμο για τη μετάβασή του στο δημοτικό, τότε προτείνεται να ακολουθήσει ειδική εκπαίδευση ή αναστολή της φοίτησής του για να δοθεί χρόνος να ωριμάσει και να προετοιμασθεί κατάλληλα».

Εκείνο που πρέπει να κατανοήσουν οι γονείς είναι ότι οι αλλαγές για το παιδί είναι τεράστιες. Εγκαταλείποντας την ασφάλεια που ένιωθε στο νηπιαγωγείο με τα παιχνίδια του και τους φίλους του, καλείται να κολυμπήσει επιτέλους χωρίς μπρατσάκια σε μια μεγάλη πισίνα. Όπως μας εξήγησε η ψυχολόγος, οι γονείς καλό θα ήταν να επισκέπτονται το δημοτικό σχολείο με το παιδί για να το γνωρίσουν από πριν. Τους καλοκαιρινούς μήνες προετοιμαζόμαστε. Μιλούμε για το δημοτικό σχολείο και το διάβασμα με κέφι. Εξηγούμε για τους κανόνες και τις υποχρεώσεις που θα έχει στο σχολείο.

Πηγή: Sigmalive