«Κενά παιδιά»

Υπάρχει μια σιωπηλή τραγωδία που εκτυλίσσεται σήμερα στα σπίτια μας και αφορά στα πιο πολύτιμα κοσμήματά μας: τα παιδιά μας. Τα παιδιά μας βρίσκονται σε μια συναισθηματική κατάσταση καταστροφική!

Τα τελευταία 15 χρόνια, οι ερευνητές μας πρόσφεραν στατιστικές κάθε φορά και πιο ανησυχητικές σχετικά με την οξυμένη και επίμονη αύξησης παιδικής ψυχασθένειας που τώρα έχει φτάσει αναλογίες επιδημίας.

Οι στατιστικές δεν ψεύδονται:

• 1 κάθε 5 παιδιά έχει προβλήματα ψυχικής υγείας
• παρατηρήθηκε αύξηση 43% στη Δ.Ε.Π.Υ.(Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας)
• παρατηρήθηκε αύξηση 37% στην εφηβική κατάθλιψη
• παρατηρήθηκε αύξηση 200% στον αριθμό των παιδικών (μεταξύ 10 και 14 ετών) αυτοκτονιών

Τι συμβαίνει και τι κάνουμε λάθος;
Τα σημερινά παιδιά βρίσκονται σε υπερδιέγερση και είναι γεμάτα υλικά δώρα, αλλά στερούνται των βασικών για μια υγιή παιδική ηλικία, όπως:

• συναισθηματικά διαθέσιμους γονείς
• όρια ξεκάθαρα βαλμένα
• υπευθυνότητες
• ισορροπημένη διατροφή και επαρκή ύπνο
• κίνηση εν γένει, ειδικά. Όμως, στην ύπαιθρο
• δημιουργικό παιχνίδι, κοινωνική αλληλεπίδραση, ευκαιρίες για μη-καθοδηγούμενο παιχνίδι και «ευκαιρίες» για να βαριούνται

Αντιθέτως, τα τελευταία χρόνια τα παιδιά χόρτασαν από:

• γονείς με την προσοχή τους αποσπασμένη από την ψηφιακή τεχνολογία
• γονείς επιεικείς και επιτρεπτικούς που αφήνουν τα παιδιά τους «να κυβερνούν τον κόσμο» και να είναι εκείνα που βάζουν τους κανόνες
• μια αίσθηση δικαιωμάτων, του να τα αξίζουν όλα χωρίς να τα κερδίζουν ή να γίνονται υπεύθυνα μόλις το αποκτούν
• ακατάλληλος ύπνος και μη ισορροπημένη διατροφή
• καθιστικός τρόπος ζωής
• ατελείωτη διέγερση, τεχνολογικές νταντάδες, άμεση επιβράβευση κι απυσία βαρετών στιγμών

Τι να κάνουμε;
Αν θέλουμε τα παιδιά μας να γίνουν άτομα ευτυχισμένα και υγιή, πρέπει να ξυπνήσουμε και να επιστρέψουμε στα βασικά. Είναι ακόμη δυνατόν! Πολλές οικογένειες είδαν άμεση βελτίωση λίγες εβδομάδες αφότου εφάρμοσαν τις ακόλουθες συστάσεις:

• Βάλτε όρια και να θυμάστε ότι εσείς είστε ο καπετάνιος του καραβιού. Τα παιδιά σας θα αισθανθούν πιο σίγουρα ξέροντας πως εσείς έχετε τον έλεγχο του πηδαλίου
  
• Προσφέρετε στα παιδιά έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής, γεμάτο από αυτό που τα παιδιά ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ, όχι από αυτό που ΘΕΛΟΥΝ. Μη φοβάστε να πείτε «όχι» στα παιδιά σας, αν αυτό που θέλουν δεν είναι αυτό που χρειάζονται
• Δώστε τους θρεπτική τροφή και περιορίστε την τροφή-σκουπίδι
• Να περνάτε τουλάχιστον μια ώρα ημερησίως στον καθαρό αέρα με δραστηριότητες όπως: ποδήλατο, περπάτημα, ψάρεμα, παρατήρηση πουλιών/εντόμων
• Απολαύστε καθημερινά ένα οικογενειακό βραδινό φαγητό χωρίς έξυπνα τηλέφωνα ή τεχνολογία που θα τους αποσπά την προσοχή
• Παίξτε επιτραπέζια παιχνίδια με όλη την οικογένεια ή, αν τ παιδιά είναι πολύ μικρά για επιτραπέζια, αφεθείτε να παρασυρθείτε από τα ενδιαφέροντά τους κι επιτρέψτε να είναι εκείνα που θα καθοδηγούν το παιχνίδι
• Εμπλέξτε τα παιδιά σας σε κάποια από τις δραστηριότητες ή τα καθήκοντα του σπιτιού σύμφωνα με την ηλικία τους (να διπλώνουν τα ρούχα, να τακτοποιούν τα παιχνίδια τους, να απλώνουν τα ρούχα, να ξεπακετάρουν τα φαγητά, να στρώνουν το τραπέζι, να ταΐζουν τον σκύλο κλπ.)
• Καθιερώστε μια συνεπή ρουτίνα ως προς την ώρα ύπνου, για να βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας κοιμάται όσο χρειάζεται. Τα ωράρια θα είναι ακόμη πιο σημαντικά για παιδιά σε σχολική ηλικία.
• Διδάξτε υπευθυνότητα κι ανεξαρτησία. Μην τα προστατεύετε υπερβολικά έναντι κάθε απογοήτευσης ή κάθε λάθους. Τα να κάνουν λάθη θα τους βοηθήσει να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και να μάθουν να υπερνικούν τις προκλήσεις της ζωής.
• Μη φτιάχνετε την τσάντα τού παιδιού σας, μην τους την κουβαλάτε, μην τους πηγαίνετε την εργασία που ξέχασαν, μην τους ξεφλουδίζετε την μπανάνα ή το πορτοκάλι, αν μπορούν να το κάνουν μόνα τους (4-5 ετών). Αντί να τους δίνετε το ψάρι, μάθετέ τους να ψαρεύουν.
• Μάθετέ τους να περιμένουν και να αναβάλουν την ικανοποίηση.
• Δώστε ευκαιρίες για «πλήξη», μια και η πλήξη είναι η στιγμή οπότε και ξυπνά η δημιουργικότητα. Μην αισθάνεστε υπεύθυνος να διασκεδάζουν τα παιδιά όλη την ώρα.
• Μη χρησιμοποιείτε την τεχνολογία ως θεραπεία για τη βαρεμάρα, μήτε να τους την προσφέρετε στην πρώτη ευκαιρία απραξίας.
• Αποφύγετε τη χρήση τής τεχνολογίας στο τραπέζι, στο αυτοκίνητο, στα εστιατόρια, στα εμπορικά κέντρα. Χρησιμοποιείστε αυτές τις στιγμές ως ευκαιρίες κοινωνικοποίησης, εκπαιδεύοντας έτσι τον εγκέφαλό τους να ξέρει να λειτουργεί όταν βρίσκονται σε κατάσταση: «πλήξη»
• Βοηθήστε τους να φτιάξουν ένα «βαζάκι πλήξης» με ιδέες για δραστηριότητες για όταν θα βαριούνται.
• Να είστε συναισθηματικά διαθέσιμος ούτως ώστε να «συνδέεστε» με το παιδί σας και να του διδάσκετε αυτορρύθμιση και κοινωνικές δεξιότητες.
• Τα βράδια απενεργοποιείστε τα τηλέφωνα, όταν τα παιδιά πρέπει να πάνε για ύπνο, ούτως ώστε να αποφύγετε την ψηφιακή απόσπαση προσοχής.
• Γίνετε ένας συναισθηματικός ρυθμιστής ή προπονητής των παιδιών σας. Διδάξτε τους να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται την απογοήτευση ή την οργή τους.
• Μάθετέ τους να χαιρετούν, να αλλάζουν ρόλους, να μοιράζονται χωρίς να μένουν με άδεια χέρια, να λένε «ευχαριστώ» και «παρακαλώ», να παραδέχονται τα λάθη τους και να ζητούν συγγνώμη (μην τους το επιβάλετε), και να είστε το πρότυπο όλων αυτών των αξιών που θέλετε να μεταδώσετε..
• Συνδεθείτε συναισθηματικά – χαμογελάστε, αγκαλιάστε, φιλήστε, γαργαλήστε, διαβάστε, χορέψτε, παίξτε ή μπουσουλήστε μαζί τους.
  
  
  
  

Άρθρο του Δρ. Λουίς Ρόχας Μάρκος, Ψυχιάτρου

Συναισθηματική νοημοσύνη και ο ρόλος των γονιών και των εκπαιδευτικών στην ανάπτυξή της

 Ο ρόλος της συναισθηματικής νοημοσύνης στη ζωή των παιδιών είναι κομβικός, αφού όπως φαίνεται η ύπαρξη της είναι σημαντική τόσο για τα ίδια τα παιδιά όσο και για τη σχέση τους με τους άλλους.

---

Τα πρώτα χρόνια οι ερευνητές έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στη μέτρηση της ευφυίας και δεν γινόταν λόγος για τη σημασία που παίζει το συναίσθημα στη ζωή του ανθρώπου. Ιδιαίτερα στο χώρο του σχολείου δεν γινόταν καμία προσπάθεια να εκπαιδευτούν τα παιδιά πάνω στα συναισθήματα, στην αναγνώριση και τη διαχείρισή τους (Παππά, 2018).

Πλέον, γνωρίζουμε ότι το συναίσθημα εμφανίζεται σαν μία απάντηση σε ένα γεγονός, είτε εσωτερικευμένα είτε εξωτερικευμένα και άλλες φορές έχει θετική ή αρνητική σημασία για το άτομο. Η ύπαρξή του είναι ζωτικής σημασίας γιατί μας οδηγεί στο να κάνουμε διάφορες σκέψεις και να προβαίνουμε σε διάφορες πράξεις ( Salovey & Mayer, 1990).

Τα συναισθήματα είναι αυτά που σε συνδυασμό με τη λογική, μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις. Επηρεασμένοι από το συναίσθημα προχωράμε σε συγκεκριμένες αντιδράσεις.

Ιστορική αναδρομή

Το 1983 ο Gardner εισήγαγε την έννοια της πολλαπλής νοημοσύνης στον άνθρωπο, αναφερόμενος στην ενδοπροσωπική και διαπροσωπική νοημοσύνη (Παππά, 2018) . Η εμφάνιση του όρου Συναισθηματική Νοημοσύνη έγινε με την πρώτη ολοκληρωμένη εργασία των Salovey και Mayer το 1990. Μετά από πέντε χρόνια, ο ψυχολόγος Daniel Goleman (1995), διηύρυνε τον όρο της συναισθηματικής νοημοσύνης και την όρισε ως «την ικανότητα ενός ατόμου να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του και τα συναισθήματα των άλλων, να τα χειρίζεται αποτελεσματικά και να δημιουργεί κίνητρα για τον εαυτό του». Διήκρινε την συναισθηματική νοημοσύνη σε πέντε συναισθηματικές δεξιότητες: την αυτεπίγνωση, τον αυτοέλεγχο, τα κίνητρα συμπεριφοράς, την ενσυναίσθηση και τις κοινωνικές δεξιότητες (Δαλακούρα, 2011). Πιο πρόσφατα έγινε μια προσπάθεια από τους Bradberry και Graves (2006) να ορίσουν αυτή την έννοια. Με τα χρόνια δόθηκε έμφαση στην έννοια του συναισθήματος και στη σημασία που έχει για τη ζωή των ανθρώπων (Atkins et al., 2005).

H ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης

Η μάθηση και η εμπειρία είναι αυτές που βοηθούν στην απόκτηση και την εξέλιξη της συναισθηματικής νοημοσύνης, η οποία βελτιώνεται μέσω της εξάσκησης με την πάροδο του χρόνου (Βάσιου, 2018). Σύμφωνα με τον Gottman (2009), η συναισθηματική νοημοσύνη είναι κάτι το οποίο αναπτύσσεται και αυτό είναι ενθαρρυντικό, καθώς αν εστιάσουμε στους τρόπους εκμάθησης δεξιοτήτων της τα παιδιά μπορούν εύκολα να την αποκτήσουν. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί είναι τα άτομα που βρίσκονται σε συχνή επαφή με τα παιδιά και μπορούν να τα βοηθήσουν σε αυτό το κομμάτι (Παππά, 2018).

Πώς οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί συμβάλλουν στην ανάπτυξη της;

Οι γονείς, ως πρόσωπα φροντίδας, περνούν αρκετές ώρες της ημέρας με τα παιδιά τους και είναι υπεύθυνοι στο να τα βοηθήσουν να αναπτύξουν τις δεξιότητες της συναισθηματικής νοημοσύνης (Κωνσταντίνου, 2013). Ως προαπαιτούμενο, βέβαια, για την ανάπτυξη συναισθηματικών δεξιοτήτων στα παιδιά θεωρείται η κατάκτηση αυτών των δεξιοτήτων από τους γονείς. Aποτελώντας πρότυπα προς μίμηση, οι γονείς μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τα παιδιά τους προς την κατεύθυνση αυτή (Παππά, 2018).

Επιπλέον, θα πρέπει οι ίδιοι να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά των παιδιών τους και να τα καθοδηγούν ώστε να τα διαχειρίζονται και να συμπεριφέρονται με το σωστό πάντοτε τρόπο (Ahn, 2005). Ο γονιός, ακόμα, θα πρέπει να λειτουργεί συνεργατικά και να ενισχύει την προσπάθεια του σχολείου για την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης. Το περιβάλλον του σπιτιού θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα καλό πλαίσιο για την εκπαίδευση του παιδιού. Μια καλή πρόταση είναι να δοθούν στους γονείς κατευθύνσεις σχετικά με τις δεξιότητες που θα πρέπει να έχουν τα παιδιά σε ακαδημαϊκό και συναισθηματικό τομέα και ο γονιός με τη σειρά του να δημιουργεί ευκαιρίες για την ανάπτυξή τους.

Δυστυχώς, όσον αφορά το σημερινό σχολείο, αυτό δεν δίνει χώρο στα συναισθήματα και στη διαχείρισή τους. Οι εκπαιδευτικοί εστιάζουν την προσοχή τους στην εκμάθηση νέων γνώσεων και όχι στην καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης. Οι ίδιοι όμως, όπως και οι γονείς, αποτελούν συναισθηματικά πρότυπα για τα παιδιά και γι’ αυτό είναι σημαντικό να αναλογιστούν το δικό τους μερίδιο ευθύνης με σκοπό το πρότυπο αυτό να λειτουργήσει θετικά (Παππά, 2013).
Ο εκπαιδευτικός δεν λειτουργεί μονάχα σαν πρότυπο προς μίμηση αλλά και σαν αρωγός, ο οποίος θα διδάξει στους μαθητές δεξιότητες αναγνώρισης των συναισθημάτων, που θα βοηθήσουν στην αυτεπίγνωση του ατόμου, δεξιότητες για τον έλεγχό τους, με σκοπό την επίτευξη αυτοελέγχου, δεξιότητες για την αναγνώριση των τρόπων, με τους οποίους το συναίσθημα κινητοποιεί το άτομο να θέσει στόχους (Βάσιου, 2018).

Με την εφαρμογή διδακτικών στρατηγικών μέσα στην τάξη, ο δάσκαλος μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές του στην απόκτηση δεξιοτήτων συναισθηματικής νοημοσύνης. Μία ώρα του αναλυτικού προγράμματος αφιερωμένη στα συναισθήματα, στην αναγνώριση τους, σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες με επίκεντρο τα συναισθήματα, σε στρατηγικές διαχείρισης των συναισθημάτων και στην επίλυση κοινωνικών προβλημάτων, θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη συναισθηματικής νοημοσύνης στους μαθητές (Ashiabi, 2000) .

Ο ρόλος της συναισθηματικής νοημοσύνης στη ζωή των παιδιών είναι κομβικός, αφού όπως φαίνεται η ύπαρξη της είναι σημαντική τόσο για τα ίδια τα παιδιά όσο και για τη σχέση τους με τους άλλους. Έρευνες δείχνουν ότι οι μαθητές με συναισθηματική νοημοσύνη δεν έχουν επιθετικές συμπεριφορές στο σχολείο, είναι περισσότερο δημοφιλείς και κοινωνικοί αισθάνονται πιο ασφαλής στο χώρο του σχολείου, έχουν καλύτερη επικοινωνία, υποστήριξη από τους δασκάλους, καλύτερη αίσθηση αυτοαποτελεσματικότητας και επιτυγχάνουν τους ακαδημαϊκούς τους στόχους (Ciarrochi & Mayer, 2007).





ΠΗΓΗ: Δάφνη Στριγγάρη Ψυχολόγος, Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεύτρια

Αγαπητοί γονείς, ρίξτε τους ρυθμούς των παιδιών σας. Μάθετέ τα να ζουν τη στιγμή: 8 σωτήριες συμβουλές

Παλιότερα οι ψυχολόγοι θεωρούσαν τη συναισθηματική νοημοσύνη ως το κλειδί της ευτυχίας. H σύγχρονη Ψυχολογία μας λέει πως η «πνευματικότητα» είναι αυτή που καθορίζει τα υγιή και ισορροπημένα παιδιά.

Όλοι οι γονείς έχουν μια κοινή επιθυμία: Να είναι τα παιδιά τους ευτυχισμένα. Βέβαια, η έννοια της ευτυχίας, για κάποιους είναι ταυτισμένη με την οικονομική ευημερία, για άλλους με τη δόξα ή την επιτυχία. Φυσικά, τα παιδιά δεν μπορούν να ταυτιστούν με τέτοιες έννοιες. Όταν οι γονείς τους λένε: «Φρόντισε να διαβάζεις, για να πετύχεις στη ζωή», τα παιδιά απορούν.

Ο καθηγητής του Χάρβαρντ και συγγραφέας του βιβλίου «The Spiritual Life of Children» (Η πνευματική ζωή των παιδιών), Ρόμπερτ Κόουλς, ανατρέπει όλα τα κλισέ, υποστηρίζοντας πως η ευτυχία για τα παιδιά είναι ταυτισμένη με άλλες λέξεις, όπως η ξενοιασιά, η πνευματική υγεία και η ασφάλεια. Πέρα, λοιπόν, από τις ακαδημαϊκές γνώσεις, οι σύγχρονοι γονείς οφείλουν να εκπαιδεύσουν κατάλληλα τα παιδιά τους, ώστε να αποκτήσουν ενσυναίσθηση και πνευματικότητα.

Τι σημαίνει πνευματικότητα;

Είναι η αίσθηση της σημασίας και του σκοπού, του νοήματος που έχουμε για τη ζωή, και συνδέεται άμεσα με τη βαθιά συνειδητοποίηση και τις αξίες μας. Τα παιδιά, σύμφωνα με το δρ. Κόουλς, δεν παρατηρούν απλά, νιώθουν το περιβάλλον και κυριολεκτικά το ζουν. Επιπλέον, εντοπίζουν, απορροφούν και αντιδρούν σε αυτό πολύ πιο έντονα από ό,τι οι ενήλικοι. Τα μικρά παιδιά είναι πολύ καλά συντονισμένα με τη διαίσθησή τους, επειδή δεν έχουν ακόμα βυθιστεί μέσα στην «πραγματικότητα» και συχνά ακούν και βλέπουν πράγματα που εμάς μας διαφεύγουν. Μέχρι τα έξι τους χρόνια περίπου, είναι εναρμονισμένα με τον πνευματικό κόσμο και με πράγματα αθέατα. Μετά τα έξι, όταν πια πάνε σχολείο και «εκτεθούν» στον παραδοσιακό τρόπο σκέψης και στις λογικές διεργασίες, αυτός ο συντονισμός ελαττώνεται. Τι μπορούμε να κάνουμε, για να διατηρήσουν αυτή την πνευματικότητα, αλλά και να την αναπτύξουν, ώστε να γίνουν -αν όχι ευτυχισμένοι- τουλάχιστον ικανοποιημένοι ενήλικοι;

1. Μυήστε τα στη θετική σκέψη.

Όπως όλοι οι άνθρωποι, έτσι και τα παιδιά έχουν τα πάνω και τα κάτω τους. Εμείς, αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι να τα σεβόμαστε και να τα αντιμετωπίζουμε θετικά σε όλες τις περιπτώσεις. Αντί να θυμώσετε με μια αφηρημάδα τους, μια αταξία ή ένα λάθος που θα κάνουν στο σχολείο, πείτε τους απλά: «Δεν πειράζει, την επόμενη φορά θα τα καταφέρεις καλύτερα». Έτσι, θα μάθουν να βλέπουν τη θετική πλευρά σε δύσκολες ή δυσάρεστες καταστάσεις. Και την επόμενη φορά, όντως θα τα καταφέρουν καλύτερα.

2. Μάθετέ τα να ζουν τη στιγμή.

Και, βέβαια, ζήστε αυτές τις στιγμές μαζί τους. Δώστε την απαιτούμενη προσοχή σε αυτά που σας λένε, αφήστε το να σας μιλήσει για τους φόβους, τα όνειρά του. Κάθε στιγμή της ζωής είναι πολύτιμη, και αυτό θα το μάθει μέσα από τη δική σας ικανότητα να το ακούτε.

3. Μάθετέ τα να σέβονται τα δικαιώματα και τα αισθήματα των άλλων.

Εξηγήστε του πόσο καλό να μοιράζεται και να προσφέρει σε άλλους που είναι ίσως λιγότερο τυχεροί από εκείνο. Μάθετέ του να έχει αυτοέλεγχο-ώστε να λύνει ειρηνικά τις διαφορές του-, αλλά ταυτόχρονα να αναγνωρίζει και να σέβεται και τα δικά του συναισθήματα. Ο σεβασμός θα βοηθήσει στη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων του, αλλά και στην ένταξή του στο κοινωνικό σύνολο.

4. Ρίξτε τους ρυθμούς

Για πολλά παιδιά της εποχής μας, ο ελεύθερος χρόνος είναι ένα άπιαστο όνειρο. Αφήστε το να χαζέψει ένα πουλάκι, να μυρίσει ένα λουλούδι, να τελειώσει μια ζωγραφιά. Αυτά τα μικρά πράγματα είναι που θα το βοηθήσουν να νιώσει αρμονικά με τη ζωή και να κατανοήσει τις ομορφιές του κόσμου που μας περιβάλλει.

5. Μην τα επιβαρύνετε με υπερβολικές προσδοκίες.

Συχνά, κάτω από ένα πιεστικό πρόγραμμα κρύβονται οι υπερβολικές γονεϊκές προσδοκίες. Σε πολύ μικρή ηλικία, περιμένουμε από τα παιδιά να αφήσουν τα παιχνίδια τους και να γίνουν σοβαρά και ανταγωνιστικά. Όλος αυτός ο αγώνας δρόμου προς τον ορθολογισμό μπλοκάρει δραματικά τη δημιουργικότητα, ενίοτε και τα συναισθήματά τους. Τι θα λέγατε αν απλά αφήναμε τα παιδιά να ανακαλύψουν ποια είναι, χωρίς να τους επιβάλλουμε να γίνουν αυτό που εμείς θέλουμε; Θα είναι ωραίο να κοιτούν «πίσω» και να θυμούνται μια χαρούμενη παιδική ηλικία

6. Ενισχύστε τη δημιουργικότητά τους.

Τα παιδιά έχουν μια βαθιά επιθυμία να καταλάβουν τη θέση τους στον κοινωνικό τους περίγυρο. Ενθαρρύνετέ τα να διαβάζουν, να ακούνε μουσική, συνοδέψτε τα σε μια θεατρική παράσταση. Η δημιουργικότητα είναι απαραίτητη προκειμένου να αναζητήσει τις δικές του λύσεις και να βγάλει τα δικά του συμπεράσματά.

7. Εμπιστευτείτε το ένστικτό τους.

Τα παιδιά έχουν μια ιδιαίτερα ανεπτυγμένη διαίσθηση. Μπορούν να νιώσουν την κακή ενέργεια και τα συναισθήματα των άλλων. Δεν είναι τυχαίο που κάποιες φορές αποφεύγουν κάποιον μόνο και μόνο γιατί νιώθουν τον κίνδυνο. Το ένστικτο ενός παιδιού είναι ένας αλάνθαστος κριτής.

8. Ανακαλύψτε τι κάνει εσάς ευτυχισμένους.

Πριν αρχίσουμε να ανησυχούμε για το πόσο ευτυχισμένα δείχνουν ή πρόκειται να γίνουν τα παιδιά μας, μήπως να αναρωτιόμασταν πρώτα για τη δική μας ευτυχία; Τα παιδιά μπορούν να δουν τα πάντα, καταλαβαίνουν τα ψεύτικα χαμόγελα, τα ψεύτικα γέλια. Μην υποκρίνεστε, λοιπόν, πως είστε οι τέλειοι γονείς. Προσπαθήστε απλώς να είστε ευτυχισμένοι.










Με τη συνεργασία της δρ Βίκυς Ντριβονίκου-Βένερη (Διδάκτωρ Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Surrey, Επιστημονική Υπεύθυνη «www. psixo-logw.gr»)
Πηγή: dinfo.gr

Τα παιδιά χρειάζονται γονείς που τα αποδέχονται, όχι μάνατζερ

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε στη χώρα μας να αναδύεται όλο και πιο συχνά, όλο και πιο έντονα, μια νοοτροπία γονέων με μη ρεαλιστικές ή υπερβολικές προσδοκίες. Επιπλέον παρατηρείται το φαινόμενο οι γονείς με υπερβολικές προσδοκίες από τα παιδιά τους να αναλαμβάνουν δράση οι ίδιοι για την εκπλήρωση των προσδοκιών αυτών. Μοιάζει να έχουν μεταβολίσει τον γονεϊκό τους ρόλο σε ένα είδος μάνατζερ που έχει έναν και μοναδικό σκοπό: τη διάκριση του παιδιού τους.

Εδώ δεν εννοούμε απλά την επαγγελματική αποκατάσταση που είναι μια παλιά ιστορία και ανέκαθεν ήταν η μεγάλη προσδοκία των γονέων. Εννοούμε την προσδοκία: «να γίνει το παιδί μου κάτι σημαντικό, να ξεχωρίσει». Μιλάμε για την πρωτιά, την αποθέωση, το χειροκρότημα, τα βραβεία. Αναρωτιέμαι μήπως όλο και περισσότεροι γονείς γινόμαστε σαν «τα αμερικανάκια» που κάποτε κοροϊδεύαμε;

Τον γονέα με υπερβολικές προσδοκίες θα τον συναντήσεις στο σχολείο του παιδιού του να παραπονιέται στους καθηγητές γιατί το 19 δεν είναι 20, να εποφθαλμιά για την σημαία, για το αριστείο, με εξόφθαλμο το «σύνδρομο της κουκουβάγιας» που βλέπει το παιδί του ως το πιο καλό και το πιο έξυπνο που υπάρχει. Να κοιτάζει υποτιμητικά άλλους γονείς που, άκουσον-άκουσον, έκαναν κάτι για τον εαυτό τους (όπως π.χ που πήγαν ένα ταξίδι) και ταυτόχρονα να ωρύεται: «Τι εγωιστές; Είναι γονείς αυτοί;»

Θα τον συναντήσεις στις αθλητικές ομάδες να μαλώνει με τους προπονητές που δεν αναγνωρίζουν το νέο Ρονάλντο ή τη νέα Κομανέτσι στο παιδί του.

Θα τον αναγνωρίσεις από την μονομανία του να επιζητά στις παρέες του συζητήσεις που αφορούν τα κατορθώματα του παιδιού του και από τις αναρτήσεις του στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης να καμαρώνει για τα βραβεία, τους βαθμούς και τις επιτυχίες του παιδιού του. Οι βαθμοί τετραμήνου και το πτυχίο Lower σε περίοπτη ηλεκτρονική θέση και τα like να πέφτουν βροχή.

Είναι αυτός που από πολύ μικρό θα τρέχει το παιδί του από διαγωνισμό σε διαγωνισμό, αφού προηγουμένως θα έχει κάνει την σχετική προετοιμασία. Που θεωρεί ότι το παιδί του είναι ο νέος Αϊνστάιν, ο νέος Ευκλείδης, ο νέος Μπαχ ή ο νέος Γκάλης.

Που θεωρεί ότι ένα απλό δημόσιο σχολείο είναι πολύ λίγο για να καλύψει το παιδί του και λαχταρά ένα πρότυπο ή ένα καλό ιδιωτικό. Που η αποκλειστική του ενασχόλησή με το παιδί του αφορά την βελτίωση της επίδοσής του στον τομέα εκείνον στο οποίο ο γονέας-μάνατζερ έχει κάνει την επένδυσή του.

Εδώ δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο, δεν υπάρχουν ξέγνοιαστες διακοπές, ανεμελιά. Υπάρχει στοχοπροσήλωση και σαφές σχέδιο δράσης. Υπάρχει πρόγραμμα εκπαίδευσης που μόνο με αθλητή που προετοιμάζεται για αγώνα μπορεί να συγκριθεί. Μόνο που εδώ μετά από κάθε αγώνα ακολουθεί αμέσως ο επόμενος, χωρίς ανάσα.

Οι προσδοκίες των γονέων αυτών είναι προσδοκίες που αφορούν το μετρήσιμο αποτέλεσμα. Η προσπάθεια του παιδιού δεν μπορεί από μόνη της να τους ικανοποιήσει. Η τυχόν αποτυχία χαρακτηρίζεται αυτόματα ως ελλιπής προσπάθεια. Εξάλλου για αυτούς υπάρχουν μόνο νικητές που τα παίρνουν όλα και χαμένοι που δεν παίρνουν τίποτα.

Θυσία ή επένδυση;

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι οι προσδοκίες των γονέων συνήθως γίνονται συμπεριφορές παιδιών. Όταν λοιπόν ένα παιδί ακούει καλά λόγια μόνο για τις διακρίσεις και τις επιτυχίες του θεωρεί ότι αυτά είναι τα μόνα για τα οποία αξίζει να παλεύει κάτι που αργά ή γρήγορα το οδηγεί στο ανικανοποίητο και στην εξουθένωση. Εν τω μεταξύ οι γονείς – μάνατζερ είναι καλοί και στο μάρκετινγκ: καταφέρνουν και πείθουν τα παιδιά τους ότι όλα γίνονται για το καλό τους. Τα παιδιά τις περισσότερες φορές ταυτίζουν τις προσδοκίες που έχουν για τον εαυτό τους με τις προσδοκίες που έχουν οι γονείς τους για αυτά. Σε περίπτωση μη ικανοποίησης των φιλόδοξων στόχων νιώθουν ενοχοποίηση γιατί δεν κατάφεραν να ευχαριστήσουν τους γονείς που έχουν κάνει τόσες θυσίες για εκείνα. Αναρωτιέμαι όμως για ποιες θυσίες μιλάμε; Θυσία σημαίνει να προσφέρεις κάτι χωρίς να περιμένεις αμοιβή. Οτιδήποτε άλλο είναι απλά συναλλαγή ή επένδυση.

Τι έχει αλλάξει από παλιά όσον αφορά τις προσδοκίες των γονιών

Παλαιότερα οι προσδοκίες των γονέων αφορούσαν σχεδόν αποκλειστικά την επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών τους, σήμερα αφορούν και την διάκριση. Αφορούν τον πρωταθλητισμό και την αναγνώριση.

Σε επίπεδο διαμόρφωσης χαρακτήρα και συμπεριφοράς οι παλαιότεροι γονείς έλεγαν: «να γίνεις καλός και χρήσιμος άνθρωπος στην κοινωνία».

Σήμερα λένε: «Να διεκδικείς αυτό που αξίζεις. Ο κόσμος είναι σκληρός οπότε να είσαι και εσύ σκληρός γιατί θα σε φάνε λάχανο. Να μην μασάς. Κανείς δεν είναι καλύτερος από σένα. Δείξ’ τους τι πραγματικά αξίζεις».

Παλαιότερα οι γονείς έλεγαν στα παιδιά τους: «να κοιτάξεις να μορφωθείς, να μην μείνεις αμόρφωτος σαν εμάς». Σήμερα που τα παιδιά εκείνα μεγάλωσαν και έγιναν μορφωμένοι γονείς έρχονται και λένε με τη σειρά τους στα δικά τους παιδιά: «Σήμερα δεν φτάνει η μόρφωση, πρέπει να ξεχωρίσεις, πρέπει να είσαι ένα βήμα πιο μπροστά από τους άλλους και να αρπάξεις την ευκαιρία όταν σου δοθεί. Πρόσεξε να μαζέψεις όσα πιο πολλά προσόντα μπορείς γιατί ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος».

Γενικεύοντας πάντως θα λέγαμε ότι ενώ παλιά το «απαραίτητο» θεωρούνταν «σημαντικό», σήμερα το «σημαντικό» έχει φτάσει να θεωρείται «απαραίτητο». Διαφαίνεται ένας πανικός στο μυαλό των γονέων πίσω από όλα αυτά. Όλα αποκτούν μια χρησιμοθηρική διάσταση. Δεν υπάρχει χρόνος και χρήμα για πέταμα. Οι γονείς για να δικαιολογήσουν αυτές τους τις υπερβολικές προσδοκίες εκφράζουν την υπεραπλουστευμένη πεποίθηση ότι σήμερα που τα περιθώρια να βρεις μια καλή δουλειά έχουν στενέψει ο μόνος τρόπος είναι να ξεχωρίζεις. Θα τους ακούσεις να δικαιολογούν τον εαυτό τους παρουσιάζοντάς τα όλα σαν σημεία των καιρών. Οι περισσότεροι θα σου πουν ότι αφού όλα τα άλλα παιδιά κοιτάζουν να μαζεύουν προσόντα και να κυνηγούν την διάκριση τότε είναι αναγκαστικό να κάνει το ίδιο και το δικό τους παιδί γιατί αλλιώς θα το σύστημα θα το πετάξει έξω.

Αυτό βέβαια είναι μόνο η μισή αλήθεια. Προσωπικά θεωρώ ότι η αιτία των μη ρεαλιστικών προσδοκιών πολλών σημερινών γονέων από τα παιδιά τους δεν οφείλεται μόνο στις δύσκολες συνθήκες που περνάει ο τόπος όσον αφορά την εύρεση καλής εργασίας και του τέρατος της ανεργίας. Οφείλεται και στην νοοτροπία των σημερινών γονέων.

Γονείς με καμία προσδοκία από τον εαυτό τους

Μεγάλο ποσοστό των σημερινών γονέων βασανίζονται από ματαίωση του τύπου: «η ζωή που δεν έζησα». Ένας από τους μεγαλύτερους ψυχολόγους ο Καρλ Γιουνγκ έχει δηλώσει εμφατικά τα εξής: «Το βαρύτερο φορτίο για ένα παιδί είναι η ζωή που δεν έζησαν οι γονείς του». Πολλοί άνθρωποι από την στιγμή που γίνονται γονείς αφήνουν στην άκρη οποιαδήποτε δική τους φιλοδοξία, οποιαδήποτε ενασχόληση που προκαλούσε δική τους ευχαρίστηση και ταυτίζουν τον κόσμο τους με τον κόσμο των παιδιών τους.

Οι γονείς αυτοί θα ισχυριστούν ότι είναι εγωιστικό να ασχολούνται με τον εαυτό τους και όχι με τα παιδιά τους. Η αλήθεια όμως είναι ότι όσο αδειάζει η δική τους ζωή τόσο προσπαθούν να την γεμίσουν με τη ζωή των παιδιών τους. Το πραγματικά εντυπωσιακό με τους γονείς αυτούς είναι ότι οι μεγάλες προσδοκίες τους αφορούν μόνο τα παιδιά τους αλλά όχι και τον εαυτό τους. Από τον εαυτό τους στην ουσία δεν υπάρχουν προσδοκίες και εκεί θεωρώ ότι βρίσκεται το πρόβλημα αλλά και η λύση του.

Όταν ένας ενήλικος άνθρωπος γίνεται γονέας τότε είναι που έρχεται ξανά αντιμέτωπος με το παιδί που κάποτε ήταν ο ίδιος, με τις πληγές του, τα τραύματά του, τους φόβους του και τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες του. Χρειάζεται συνειδητοποίηση και δύναμη από μέρους του για να αναγνωρίσει ότι κάποιες προσδοκίες που έχει για το παιδί του στην ουσία είναι οι ανεκπλήρωτες και απωθημένες προσδοκίες που είχε για τον εαυτό του. Αν δεν συμβεί κάτι τέτοιο τότε τα δικά του «θέλω» θα γίνουν «θέλω» του παιδιού του με τις γνωστές συνέπειες που περιγράψαμε ήδη.

Οι υπερβολικές προσδοκίες μπορεί να φέρουν διακρίσεις. Αλλά….

Εδώ γεννιέται ένα εύλογο ερώτημα: τι είναι αυτό που κάνει πολλούς γονείς να επιλέγουν συνειδητά τις υπερβολικές προσδοκίες παρά το γεγονός ότι τις περισσότερες φορές οι συγκρούσεις με το παιδί τους είναι επώδυνες;
Η απάντηση είναι ότι η εμπειρία έχει δείξει ότι τέτοιου είδους υπερβολικές προσδοκίες έχουν αρκετές φορές καλά αποτελέσματα στην επίτευξη στόχων. Όλοι πιθανότατα έχουμε γνωρίσει γονείς με υπερβολικές απαιτήσεις που έχουν ωθήσει και τελικά καταφέρει τα παιδιά τους να γίνουν αριστούχα ή διακριθέντα σε κάποιο τομέα. Θα μου πείτε: «και τότε που είναι το πρόβλημα;»

Το πρόβλημα είναι το κόστος. Τα παιδιά αυτά πληρώνουν ακριβά το τίμημα. Και δεν υπάρχει πιο βαρύ τίμημα για ένα παιδί από να νιώθει ότι το αποδέχονται μόνο βάσει επίδοσης. Τα παιδιά που δεν έχουν άνευ όρων αποδοχή από τους γονείς τους υποφέρουν και προσπαθούν μια ζωή να αποδείξουν την αξία τους.

Αργά ή γρήγορα και αναπόφευκτα οδηγούνται στο «ανικανοποίητο» και στη ματαίωση, αδυνατούν να διαχειριστούν την οποιαδήποτε αποτυχία, και πολλές φορές επιλέγουν την εναντίωση και την ρήξη με τους γονείς για να απαλλαγούν από το δυσθεώρητο βάρος που νιώθουν.

Ακόμα και στην περίπτωση που οι συγκρούσεις μεταξύ γονιού και παιδιού πάρουν μια ακραία διάσταση ο γονέας αυτός προκειμένου να μην κάνει πίσω και κινδυνέψει η επένδυση θα το τακτοποιήσει μέσα του: «σήμερα το παιδί δεν μπορεί να με καταλάβει, αύριο που θα μεγαλώσει θα εκτιμήσει που θυσίασα μέχρι και την αγάπη του για μένα για το καλό του».

Τελικά να έχουμε προσδοκίες από τα παιδιά μας ή όχι;

Εδώ οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Οι προσδοκίες των γονιών από τα παιδιά τους όχι μόνο δεν επιδρούν αρνητικά αλλά είναι και απαραίτητες για την ωρίμανση, την ενδυνάμωση του χαρακτήρα τους και την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησής τους. Αλλά ποιες προσδοκίες;

Οι ρεαλιστικές προσδοκίες που αφορούν εφικτούς για το παιδί στόχους και που κατά κύριο λόγο έχουν να κάνουν με την προσπάθεια (όχι με το αποτέλεσμα) και την καλλιέργεια των ανθρώπινων αξιών, του σεβασμού προς τους άλλους και του ήθους. Πάνω από όλα όμως οι προσδοκίες αυτές των γονέων πρέπει να είναι σε συμφωνία και με τα «θέλω» του παιδιού.

Στα παιδιά αρκεί η αγάπη. Σίγουρα;

Πιθανόν να νομίζουμε ότι η πρώτη ανάγκη των παιδιών είναι η αγάπη. Κάνουμε λάθος, η αποδοχή είναι. Και τα παιδιά λαχταρούν να τα αποδεχόμαστε όπως είναι και όχι όπως θα θέλαμε να είναι. Και μην τα υποτιμάμε τα παιδιά: αργά ή γρήγορα συνειδητοποιούν πότε η αποδοχή αυτή είναι άνευ όρων και πότε θυμίζει κυβάκια ζάχαρης που δίνουμε στα άλογα που νίκησαν σε αγώνα. Και το νου μας: τα άλογα καμιά φορά κλωτσάνε….








Πηγή: Δημήτρης Τσιριγώτης

Μαθήματα ενσυναίσθησης στα παιδιά - Σε τι ωφελούν;

Υποχρεωτικά μαθήματα ενσυναίσθησης παρακολουθούν οι μαθητές ηλικίας έξι έως δεκαέξι ετών στη Δανία

Ως ενσυναίσθηση ορίζουμε την δεξιότητα να κατανοούμε τα συναισθήματα του άλλου: μπορούμε δηλαδή να δούμε τον κόσμο με τα μάτια του και σταματάμε να τον κρίνουμε σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μας.

Δεδομένου ότι η Δανία είναι μια από τις τρεις «πιο χαρούμενες» χώρες στον κόσμο, ίσως έχουμε κάτι να κερδίσουμε με το να μιμηθούμε τους βόρειους γείτονές μας.

Από πολύ μικρή ηλικία, αυτό που διδάσκονται οι μαθητές στα δανέζικα σχολεία είναι η προτεραιότητα στην συνεργασία και όχι στον ανταγωνισμό. Για μια ώρα την εβδομάδα τα παιδιά παρακολουθούν μαθήματα ενσυναίσθησης, τα οποία τα ενθαρρύνουν να ασχοληθούν με το ευ ζην των άλλων, να ακούν τον πλησίον με στόχο να τον κατανοήσουν καλύτερα και να ξεπεράσουν τα στεγανά που γίνονται προκαταλήψεις όσο μεγαλώνουμε.

Διαβάζω, αντιλαμβάνομαι και ακούω τα συναισθήματα των άλλων

Σύμφωνα με την Selon Brené Brown, Αμερικανίδα συγγραφέα, η δεξιότητα της ενσυναίσθησης απαιτεί την ικανότητα να μπούμε κάτω από το «πετσί» του άλλου, να μην τον κρίνουμε, να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά του και να του τα επικοινωνούμε. Σε αυτό το σημείο πρέπει να διευκρινίσουμε την διαφορά ανάμεσα στην ενσυναίσθηση και στην συμπόνια. Πρόκειται για την συναισθηματική στάση που μας κάνει να «μπαίνουμε στη θέση του άλλου», που επιτρέπει να βρίσκουμε τις κατάλληλες λέξεις για να βοηθήσουμε ένα άτομο ή για να κατανοήσουμε ακόμη και τις πιο αλλόκοτες για εμάς πράξεις του.

Στη Δανία, κατά τη διάρκεια του μαθήματος της ενσυναίσθησης, τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν, να κατανοούν και να ακούνε τα συναισθήματα των άλλων. Με τη βοήθεια εικόνων αναπαριστούν διαφορετικά συναισθήματα όπως η θλίψη, ο φόβος, η χαρά, η απογοήτευση, καλούνται να περιγράψουν τα συναισθήματα των άλλων με δικά τους λόγια και να εκφράσουν και τα δικά τους. Αυτά τα μαθήματα είναι η ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους δημόσια και να ακούσουν κι εκείνα των άλλων.

Μια κουλτούρα που προάγει την συνεργασία

«Αυτή η άσκηση γίνεται με τον εξής στόχο: να εξηγήσουν αυτό που αισθάνεται ο άλλος, και να μην κρίνουν ποτέ τα συναισθήματά του» σχολιάζει η Jessica Joelle Alexander, συνεργάτης στη συγγραφή του βιβλίου «Ο δανέζικος τρόπος να είσαι γονιός».

Όπως υποστηρίζει, είναι ένας τρόπος να ενδιαφερόμαστε για τους άλλους αντί να επικεντρωνόμαστε στην προσωπική μας επιτυχία. Ένας τρόπος για να ενισχύσουμε αξίες όπως την αλληλοβοήθεια και την αλληλεγγύη. Κοινωνίες υπερβολικά επικεντρωμένες στο άτομο και στην οικονομική επιτυχία, μήπως θα έπρεπε να εμπνευστούν από αυτό το παράδειγμα;

Θα ήταν ίσως παρακινδυνευμένο να συνδέσουμε την κατάταξη της Δανίας στη λίστα των πιο ευτυχισμένων χωρών του κόσμου (3η θέση το 2017) με τα μαθήματα ενσυναίσθησης που παραδίδονται στα σχολεία. Πρέπει να λάβουμε υπόψιν και άλλους κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες, κυρίως τις ελάχιστες ανισότητες ανάμεσα στους πιο πλούσιους και στους πιο φτωχούς.

Εξάλλου, το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας διακρίνεται και για άλλα χαρακτηριστικά: οι μαθητές δεν παίρνουν βαθμούς πριν την ηλικία των δεκατριών ετών, ώστε να μην ωθούνται στο να συγκρίνονται συνεχώς με τους άλλους.

Η διδασκαλία της ενσυναίσθησης είναι λοιπόν περισσότερο μια ένδειξη ενός γενικότερου πνεύματος που επικρατεί στην χώρα το οποίο καλλιεργεί μια νοοτροπία συνεργασίας ανάμεσα στα άτομα πολύ περισσότερο από την προσωπική επιτυχία. Το σχολείο και ο τρόπος με τον οποίο είναι οργανωμένο είναι ένα βασικό όχημα για την διάδοση αυτής της αξίας. Αδιαμφισβήτητα, κανένα σύστημα δεν είναι αλάνθαστο, γιατί όμως να μην εμπνευστούμε από κάτι που δείχνει να λειτουργεί;






Πηγή: www.mrmondialisation.org
Απόδοση: Μαρία Μαγγανάρη
MSc in Person – Centred Counseling and Psychotherapy,
P.E.T., T.E.T., M.B.A., M.A.

Έτσι θα αντιμετωπίσετε το άγχος στις εξετάσεις

*Ο κάθε μαθητής βιώνει το άγχος των εξετάσεων με διαφορετικό τρόπο.

* Τις περισσότερες φορές οι γονείς των μαθητών μπορεί να έχουν περισσότερο άγχος από τα ίδια τα παιδιά, το οποίο καταφέρνουν να μεταδίδουν σε αυτά.

Οι Παγκύπριες Εξετάσεις πλησιάζουν και το άγχος των υποψηφίων  αυξάνεται. Οι ειδικοί λένε πως όταν το άγχος δεν ξεπερνά τα όρια, όχι μόνο είναι φυσιολογικό να υπάρχει αλλά αποτελεί και κινητήρια δύναμη για τους μαθητές. Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις εκείνες που το άγχος ξεπερνά τα όρια;

Η σχολική ψυχολόγος Ιωάννα Περικλέους συμβουλεύει μαθητές και γονείς πως θα αντιμετωπίσουν με επιτυχία αυτή την περίοδο   

Ερ: Πλησιάζει η περίοδος των παγκύπριων εξετάσεων και το άγχος των μαθητών αυξάνεται. Λέγεται ότι όσο το άγχος παραμένει σε φυσιολογικά όρια αυτό είναι δημιουργικό. Όταν όμως ξεφεύγει τότε  δημιουργούνται αρνητικές καταστάσεις. Πόσο σωστή είναι η άποψη αυτή;
 
Απ: Το άγχος δεν είναι εχθρός του ανθρώπου, παρότι πολλές φορές βιώνεται ως απειλή από πολλούς από εμάς. Θα μπορούσαμε εύκολα να πούμε, ότι το άγχος είναι ένας μηχανισμός άμυνας που αναπτύσσει ο άνθρωπος, ανεξαρτήτως ηλικίας, για να ανταπεξέλθει σε έντονες συναισθηματικά καταστάσεις. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να είναι είτε ευχάριστες,  είτε δυσάρεστες είτε ακόμη και ανύπαρκτες. Αρχικά, ας σκέφτομαι κάποια ευχάριστα γεγονότα κατά τα οποία παρουσιάζονται υψηλά επίπεδα άγχους, όπως για παράδειγμα είναι η ετοιμασία ενός γάμου ή ο ερχομός ενός παιδιού. Ενώ ως δυσάρεστες καταστάσεις θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή την εμφάνιση μιας σοβαρής ασθένειας. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις, όπου το ίδιο μας το μυαλό παίζει τα δικά του παιχνίδια και ερμηνεύει με λάθος τρόπο καταστάσεις και γεγονότα που δεν αποτελούν πραγματική απειλή.
Επίσης, ας σκεφτούμε λίγο το σενάριο να μην υπήρχε το αίσθημα του άγχος στον άνθρωπο. Σίγουρα, θα ετίθετο σε κίνδυνο η ίδια η επιβίωση του ανθρώπινου είδους, αφού είναι αυτό μας κινητοποιεί, όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με πιθανούς κινδύνους. Επομένως, όταν το άγχος δεν ξεπερνά τα όρια, όχι μόνο είναι φυσιολογικό να υπάρχει αλλά αποτελεί και κινητήρια δύναμη για τους μαθητές.

Ποιοι παράγοντες το προκαλούν
Ερ: Πού αποδίδεται το άγχος των εξετάσεων  στους μαθητές; Ποιοι θα  λέγατε ότι είναι οι παράγοντες που το προκαλούν;
Απ: Το άγχος των εξετάσεων το αποδίδω στο νόημα, που δίνει ο ίδιος ο μαθητής στις εξετάσεις του. Όταν οι εξετάσεις αποτελούν για το άτομο μια ευκαιρία να αποδείξει στους γύρω του ή στον εαυτό του ότι αξίζει και μπορεί να τα καταφέρει, τότε εμφανίζεται το άγχος των εξετάσεων. Ο φόβος μήπως απογοητεύσει τους «σημαντικούς άλλους» (π.χ. γονείς, παππούδες, εκπαιδευτικούς) και η ανασφάλεια μήπως διαψεύσει την προσδοκία που έχει για τον εαυτό του, προκαλούν στο άτομο αρνητικές σκέψεις σε σχέση με την τελική του απόδοση. Αυτές με τη σειρά τους συμβάλουν θετικά στο άγχος που βιώνει κατά την εξεταστική διαδικασία.
Επίσης, η εξασφάλιση μίας θέσης στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα αποτελεί όνειρο για χιλιάδες μαθητές και γονείς. Η αγωνία κορυφώνεται, όταν οι υποψήφιοι ρίχνονται στη μάχη των Παγκύπριων Εξετάσεων με  αποτέλεσμα πολλές φορές, την περίοδο αυτή, να δοκιμάζονται οι αντοχές ολόκληρης της οικογένειας.
Οι παράγοντες που θεωρώ ότι συμβάλουν στην εμφάνιση του άγχους των εξετάσεων είναι:
Η ύπαρξη μεγάλου συναγωνισμού ανάμεσα στους μαθητές για την διεκδίκηση μιας θέσης στα Ανώτατα εκπαιδευτικά Ιδρύματα. (π.χ. οι θέσεις που μπορούν να διεκδικήσουν οι μαθητές για κάποιες σχολές είναι πολύ περιορισμένες).
Γονείς με υψηλό ακαδημαϊκό προφίλ (π.χ. «θα γίνεις γιατρός, όπως τον πατέρα σου»).
Η πίεση που μπορεί να δέχεται ένας μαθητής από τους γονείς του για τις ακαδημαϊκές του επιδόσεις (π.χ. «κάτσε να διαβάσεις, μπορείς να γράψεις και 20»).
Γονείς, οι οποίοι δεν είχαν οι ίδιοι την ευκαιρία να σπουδάσουν και επιδιώκουν από τα παιδιά τους να το πράξουν (π.χ. «αφού δεν τα κατάφερα εγώ να γίνω δασκάλα, θα γίνεις εσύ»).
Τα στερεότυπα που προβάλει η κυπριακή κοινωνία, την τελευταία 20ετία (π.χ. πρέπει να σπουδάσεις, για να μπορείς να βρεις μια καλή δουλειά).

Ερ: Το άγχος μειώνει την απόδοση του μαθητή στις εξετάσεις;
Απ: Όπως προανέφερα αυτό που θεωρώ ότι ισχύει πραγματικά, είναι ότι ο κάθε μαθητής βιώνει το άγχος των εξετάσεων με διαφορετικό τρόπο. Για κάποιον το άγχος των εξετάσεων μπορεί να λειτουργήσει θετικά και δημιουργικά με αποτέλεσμα την επιτυχή ανταπόκρισή του σε μια εξεταστική δοκιμασία. Για κάποιον άλλο όμως μπορεί να λειτουργήσει κατασταλτικά, οδηγώντας τον στην αποτυχία. Επομένως, δεν αποτελεί κανόνας ότι το άγχος μπορεί να μειώσει την απόδοση του μαθητή στις εξετάσεις αλλά το πώς το ίδιο το άτομο ερμηνεύει τη διαδικασία αυτή.

Τα συμπτώματα
Ερ: Ποια είναι τα συμπτώματα; Υπάρχουν προειδοποιητικά  …σημάδια του άγχους;
Απ: Τα συμπτώματα του άγχους των εξετάσεων στην πλειονότητά τους μοιάζουν με αυτά που εκδηλώνονται σε οποιαδήποτε άλλη κατάσταση άγχους, χωρίς να είναι απόλυτα ίδια ποιοτικά ή ποσοτικά για κάθε άτομο που τα βιώνει.
Συγκεκριμένα, κάποιος μπορεί να αντιληφθεί ότι βιώνει άγχος για τις εξετάσεις, όταν παρουσιάζει τα πιο κάτω ψυχοσωματικά συμπτώματα:
Το άτομο προσπαθεί να συγκεντρωθεί, ώστε να μελετήσει ή βρίσκεται σε μια εξέταση, ενώ διάφορα συμπτώματα, όπως πονοκέφαλος, ξηρότητα στόματος, τάση για εμετό, ναυτία, μυϊκοί πόνοι, τρέμουλο και δύσπνοια δεν του επιτρέπουν να αποδώσει, όσο θα επιθυμούσε. Συχνά, διαμαρτύρεται για έντονο αίσθημα κόπωσης αλλά και δυσκολία να κοιμηθεί το βραδύ, που επιδεινώνουν ακόμα περισσότερο το αίσθημα αυτό.
Το άτομο βιώνει ένα διαρκές και δυσάρεστο αίσθημα αποτυχίας και ματαιότητας κάθε φορά που μελετά ή συμμετέχει σε κάποια εξεταστική δοκιμασία «Δεν θα τα καταφέρω, όσο και να διαβάσω». Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί, συχνά γίνεται ευέξαπτο και εκδηλώνει τρομερό φόβο για τις συνέπιες που θα ακολουθήσουν μιας πιθανής αποτυχίας.
 Η συμπεριφορά του ατόμου που βιώνει άγχος για τις εξετάσεις αλλάζει και συχνά γίνεται αντιληπτή από τους γύρω του. Ορισμένες φορές εκδηλώνει επιθετικότητα, ενώ άλλες φορές τείνει να αποσύρεται από δραστηριότητες με τις οποίες συνήθιζε να καταπιάνεται γιατί τον ευχαριστούσαν. Συχνά ακόμη, μπορεί να εκδηλώνει διαταραχές στην πρόσληψη τροφής και στην κατανάλωση αλκοόλ ή άλλων ουσιών.

Ο ρόλος των γονιών
Ερ: Το άγχος παρατηρείται συχνά εκτός από τους μαθητές  και σε γονείς.  Τι θα συμβουλεύατε ως σχολική ψυχολόγος;
Απ: Είναι γεγονός, ότι η μέχρι τώρα επαγγελματική μου πείρα, μου έχει «διδάξει» ότι τις περισσότερες φορές οι γονείς των μαθητών μπορεί να έχουν περισσότερο άγχος από τα ίδια τα παιδιά, το οποίο καταφέρνουν να μεταδίδουν σε αυτά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι υποψήφιοι να αγχώνονται πλέον όχι από μόνοι τους, αλλά επειδή βλέπουν τους γονείς τους, να τους πιέζουν και να έχουν χάσει τον ύπνο και την ηρεμία τους λόγω των εξετάσεων. Επομένως, είναι χρήσιμο να μάθουν να διαχειρίζονται το άγχος τους και να μην φορτώνουν τα παιδιά με τις δικές τους ανασφάλειες σε μια δύσκολη περίοδο για αυτά.
Ο ρόλος των γονιών στη διαδικασία των εξετάσεων θα πρέπει να είναι πιο υποστηρικτικός. Απαιτεί να κουβεντιάζουν με τα παιδιά τους για όλα τα θέματα, να ακούνε τα προβλήματά τους, από τα πιο ασήμαντα μέχρι τα πιο σοβαρά και να προτείνουν λύσεις. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να μην επιμένουν στα ίδια ζητήματα, ή να απαιτούν ότι η δική τους άποψη πρέπει να γίνει δεκτή από τα παιδιά τους, γιατί ως πιο μεγάλοι σε ηλικία ξέρουν καλύτερα.
Αναμφισβήτητα, οι εξετάσεις είναι πράγματι μία καθοριστική φάση στη ζωή των παιδιών. Δε χρειάζεται όμως ο μαθητής να αγχώνεται ή να πέφτει ψυχολογικά, φοβούμενος μία πιθανή αποτυχία. Στις μέρες μας, υπάρχουν πάρα πολλές εναλλακτικές λύσεις για τις μεταλυκειακές σπουδές, τόσο εντός όσο και εκτός Κύπρου. Δεν είναι η επιτυχία στις εξετάσεις ο μόνος δρόμος για την επαγγελματική αποκατάσταση και  ευτυχία.

Γονείς δίπλα στα παιδιά όχι ένα βήμα μπροστά από αυτά
Ερ: Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους; 
Απ: Οι γονείς είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουν ότι δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μεταδίδουν τις δίκες τους προσδοκίες και επιθυμίες στα παιδία. Καλό θα ήταν η παρουσία τους να είναι διακριτική χωρίς αυτό να σημαίνει, ότι δεν θα βρίσκονται συνεχώς δίπλα τους για να τα ενθαρρύνουν και να τα στηρίζουν. Οι γονείς πρέπει να κατανοήσουν, ότι δε χρειάζεται να βρίσκονται ένα βήμα μπροστά από τα παιδιά τους σε ότι κάνουν, για να προλάβουν ή να τα προστατεύσουν από μια πιθανή αποτυχία αλλά να είναι δίπλα τους. Ώστε ακόμη και αν βιώσουν κάποια αποτυχία, να γίνει πιο εύκολα αποδεχτή. Δείξτε εμπιστοσύνη στα παιδιά και αυτά θα σας δικαιώσουν.

Πως μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς
Φροντίζοντας τον οργανισμό των εφήβων μέσα από μια καλή διατροφή, ξεκούραση αλλά και καλό ύπνο.
Δημιουργώντας ένα καθαρό, φωτεινό, ήσυχο και ευχάριστο περιβάλλον στο σπίτι, στο οποίο ο έφηβος θα μπορεί να συγκεντρωθεί καλύτερα.
Βοηθώντας τους εφήβους να οργανώσουν το χρόνο και το διάβασμά τους, αφού η καλή οργάνωση μειώνει την αίσθηση ανασφάλειας και κατά συνέπεια το άγχος που αυτή προκαλεί.
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη των εφήβων για εξόδους και άλλες δραστηριότητες. Οι έξοδοι με φίλους βοηθούν τους εφήβους να χαλαρώσουν, να ξεχαστούν, να μοιραστούν τις δυσκολίες τους.
Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους να προσανατολιστούν σε ένα πιο θετικό τρόπο σκέψη (π.χ. θα πας στην εξέταση και θα γράψεις ότι μπορείς και σίγουρα θα έχουμε κάποιο καλό αποτέλεσμα).
Κάνοντας σαφές στους εφήβους ότι η επιτυχία ή η αποτυχία στις εξετάσεις δεν καθορίζουν την αξία τους. Χρειάζεται να τους δείξουν ότι τους αποδέχονται για αυτό που είναι και ότι είναι εκεί για να τους στηρίξουν προκειμένου να κάνουν το καλύτερο για εκείνους.
Να εμπιστευτούν τους εφήβους, τις ικανότητές τους και την προσπάθεια που καταβάλλουν.
Βοηθητικές φράσεις:
 «Συνέχισε, τα πας πολύ καλά»
«Έχεις κάνει μεγάλη πρόοδο»
«Είσαι σπουδαίο παιδί»
«Φαντάζομαι πόσο πολύ προσπάθησες για να το καταφέρεις αυτό».
 «Πρέπει να δούλεψες πάρα πολύ σκληρά, για να πετύχεις αυτό το αποτέλεσμα».
«Ότι χρειαστείς, είμαι εδώ για σένα»

Τρόποι αντιμετώπισης

Ερ: Υπάρχει θεραπεία  ή κάποιοι τρόποι αντιμετώπισης του μαθητικού άγχους πριν από τις εξετάσεις;

Απ: Όπως έχουμε προαναφέρει, τα συμπτώματα του άγχους των εξετάσεων στα παιδιά στην πλειονότητά τους μοιάζουν, αλλά δεν είναι απόλυτα ίδια ποιοτικά και ποσοτικά. Το κάθε παιδί βιώνει το άγχος των εξετάσεων διαφορετικά, ανάλογα με το νόημα που θα δώσει στην εξεταστική διαδικασία. Έτσι και για το καθένα η αντιμετώπιση είναι μια μοναδική επιλογή και σύνθεση τεχνικών που για το ίδιο επιφέρουν θετικά αποτελέσματα.

Η προετοιμασία είναι ίσως ο κυριότερος, προληπτικός παράγοντας για το άγχος των εξετάσεων. Ο μαθητής οφείλει να σκεφτεί, γιατί συμμετέχει στις εξετάσεις, ποιος είναι ο στόχος του και κατά πόσο η απόδοσή του είναι ικανή να επηρεάσει την εικόνα που έχει για τον εαυτό του. Εάν συμμετέχει στις εξετάσεις, γιατί έχει ως σκοπό να συλλέξει όσες πιο πολλές εμπειρίες και γνώσεις μπορεί αλλά ταυτόχρονα γνωρίζει και αποδέχεται την ύπαρξη μιας πιθανής αποτυχίας που δεν θα επηρεάσει την αυτοεκτίμηση του, τότε είμαστε σε πολύ καλό στάδιο για τον έλεγχο του άγχους του.

Κατά την εξεταστική φάση, θα χρειαστεί να αναλογιστεί, εάν το πρόγραμμα και ο τρόπος μελέτης που ακολουθεί (π.χ. «διαβάζω καλύτερα μόνος ή με παρέα;») και η μέχρι σήμερα οργάνωση του χρόνου του λειτουργούν ενισχυτικά στην ικανότητα να συγκεντρώνεται και να αφομοιώνει όσα μελετά. Η καλή οργάνωση του χρόνου αλλά και η πραγματοποίηση μικρών και συχνών διαλλειμάτων μπορούν να επιφέρουν μόνο θετικό αποτέλεσμα.

Τα σημαντικά βήματα που πρέπει να ακολουθήσει

Τέλος, είναι αρκετά βοηθητικό αν το παιδί σκεφτεί από πριν, πως θα μοιάζει η διαδικασία της εξέτασης και ποια είναι τα σημαντικά βήματα που πρέπει να ακολουθήσει. Για παράδειγμα:

Θα πρέπει έχει μαζί του ένα μπουκαλάκι νερό, αφού ο χρόνος διάρκειας της εξέτασης είναι μεγάλος.

Θα πρέπει να έχει μαζί του την απαραίτητη γραφική ύλη που χρειάζεται π.χ. στυλό, μολύβι και σβηστήρι.

Θα πρέπει να έχει μαζί του ένα ρολόι χειρός, για να μπορεί να ελέγχει της ενέργειες του.

Όταν λάβει τα θέματα, διαβάζει πρώτα προσεκτικά όλα τα ζητούμενα και μετά ξεκινά να απαντάει σε αυτά που γνωρίζει καλύτερα, με τη σειρά που του δίνονται.

Όταν δεν γνωρίζει κάποια άσκηση πηγαίνει στην επόμενη και επιστρέφει να την ξαναδεί στη συνέχεια.

Γράφει πρόχειρα με το μολύβι λέξεις κλειδιά που πρέπει να περιλαμβάνονται στην απάντηση του.

Μόλις ολοκληρώσει το γραπτό του, ελέγχει προσεκτικά όλες τις απαντήσεις του (π.χ. σύνταξη, ορθογραφία, έκφραση, πιθανές παραλείψεις-απαντήθηκαν όλα τα ζητούμενα.

Ο μαθητής πρέπει να προσέχει το γραφικό του χαρακτήρα (π.χ. ευανάγνωστα γράμματα).

Βοήθεια από ειδικό

Ερ: Σε ποιες περιπτώσεις ένας μαθητής θα πρέπει να αναζητήσει βοήθεια από κάποιο ειδικό;

Απ: Είναι γεγονός ότι η εφηβεία αποτελεί την Άτρωτη για το παιδί περίοδο της ζωής του. Κατά τη διάρκεια της σημειώνονται ραγδαίες μεταβολές σε νοητικό, συναισθηματικό και κοινωνικό τομέα της ζωής του νεαρού μαθητή. Παράλληλα, ο νέος προσπαθεί για πρώτη φορά στη ζωή του να διαμορφώσει την ταυτότητα του, που θα τον διαχωρίσει από τους γονείς του. Τα παιδιά τις περισσότερες φορές σε αυτές τις ηλικίες, δεν θα αναζητήσουν βοήθεια από κάποιο ειδικό, αφού αρνούνται να αποδεκτού την ύπαρξη κάποιας δυσκολίας. Έτσι όλο το βάρος της ευθύνης, πέφτει στους γονείς, οι οποίοι θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στο να εντοπίζουν πότε το άγχος του παιδιού τους ή το δικό τους ξεφεύγει από τα φυσιολογικά επίπεδα και επηρεάζει αρνητικά, σημαντικές πτυχές της ζωή του. Για παράδειγμα: 

Όταν το άγχος που βιώνει είναι υπερβολικό τόσο σε ένταση όσο και σε διάρκεια.

Όταν αισθάνεται ότι δεν μπορεί να ελέγξει το άγχος που νιώθει.

Όταν το άγχος παρουσιάζεται σε μη απειλητικές καταστάσεις και δε φαίνεται να έχει λογική αιτιολογία.

Όταν το άγχος εμποδίζει την κοινωνικοποίηση του  (π.χ. το παιδί αρνείται να ασχοληθεί με δραστηριότητες που πριν τον ευχαριστούσαν).

Όταν δυσχεραίνει τη μνήμη, την αντίληψη, τη συγκέντρωση και την προσοχή του (π.χ. το παιδί δεν μπορεί να συγκεντρωθεί και να κατανοήσει αυτό που διαβάζει και το διάβασμά του δεν είναι παραγωγικό).

Όταν τον απασχολεί σε μεγάλο μέρος της μέρας.

 Άγχος και διατροφή

Ερ: Πόσο σημαντική είναι  η σωστή διατροφή στην διαχείριση του άγχους την περίοδο  των εξετάσεων;  Τι θα πρέπει να περιλαμβάνει;

Απ: Η αλήθεια είναι ότι η σωστή και ισορροπημένη διατροφή ενός μαθητή μπορεί να αποτελέσει σημαντικό σύμμαχο στη μάχη των εξετάσεων. Η διατροφή του μαθητή κατά την διάρκεια των εξετάσεων θα πρέπει να είναι περιορισμένη σε λιπαρά, ενώ πρέπει να είναι πλούσια σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Έρευνες έχουν δείξει ότι μια διατροφή πλούσια σε λιπαρά μειώνει τις ικανότητες της μνήμης και της μάθησης. Αντίθετα, οι υδατάνθρακες και οι πρωτεΐνες είναι τα συστατικά εκείνα που βελτιώνουν τις δύο αυτές ικανότητες αλλά και δημιουργούν αίσθημα ηρεμίας και χαλάρωσης.

Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη είναι: το αυγό, τα ψάρια, τα θαλασσινά,

τα πουλερικά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κόκκινο κρέας. Τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες που βοηθούν να μειωθεί το στρες είναι: τα ζυμαρικά, το ρύζι, το μαύρο ψωμί, τα δημητριακά, οι πατάτες, τα όσπρια, τα περισσότερα φρούτα και λαχανικά.

Επίσης, θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε, ότι η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων συμβάλλει θετικά στο να βρίσκεται ο μαθητής σε εγρήγορση και να αυξάνεται η αποδοτικότητά του. Αντίθετα, τα μεγάλα γεύματα προκαλούν υπνηλία και μειώνουν τη συγκέντρωση και την ικανότητα σκέψης του παιδιού.

Τέλος, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει ο μαθητής να πηγαίνει στις εξετάσεις με άδειο στομάχι, γιατί υπάρχει η πιθανότητα να νιώσει αδιαθεσία κατά τη διάρκεια της εξέτασης και δεν θα μπορέσει να αποδώσει τα μέγιστα. Ένα ελαφρύ και υγιεινό πρωινό, είναι απαραίτητο, γιατί παρέχει στον οργανισμό την ενέργεια που χρειάζεται και επιπλέον εξασφαλίζει αυξημένη μνήμη και καλύτερη συγκέντρωση.

  Πρακτικές συμβουλές για υποψήφιους

Ερ: Τι θα συμβουλεύατε του υποψήφιους  των παγκυπρίων εξετάσεων ; Υπάρχουν πρακτικές συμβουλές για να τις εφαρμόσουν ώστε παράλληλα με την σωστή  προετοιμασία  να έχουν ένα καλό  αποτέλεσμα;

Απ: Αυτό που πρωτίστως θα συμβούλευα τα παιδιά είναι να κοιμούνται καλά. Δεν πρέπει να στερούνται τον ύπνο, έστω και αν υποχρεώσεις που καλούνται καθημερινά να φέρουν εις πέρας αυτή την περίοδο είναι πολλές. Το πόσο χρειάζεται κάθε παιδί να κοιμηθεί, εξαρτάται από το πόσο έχει συνηθίσει να κοιμάται. Σε γενικές γραμμές καλό είναι τα παιδιά  να κοιμούνται τουλάχιστον 8 ώρες την ημέρα.

Όσον αφορά τον τρόπο μελέτης είναι σημαντικό να ακολουθούν ένα πρόγραμμα, που να είναι μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων τους. Δηλαδή, το πρόγραμμά τους να μην είναι υπερβολικά αυστηρό, κάτι που σημαίνει ότι δε θα μπορούν να το τηρήσουν και για αυτό ακριβώς θα αγχωθούν. Από την άλλη όμως να μην είναι και εντελώς χαλαρό, που θα τους αφήσει να χαλαρώσουν παραπάνω από όσο χρειάζεται, με κίνδυνο να μην πετύχουν τελικά το στόχο τους.

Μία έξυπνη πρακτική είναι να κάνουν τακτικά διαλείμματα από το διάβασμα, γιατί είναι χρήσιμα στην προσπάθεια που καταβάλλουν, αφού τους ξεκουράζουν σωματικά και πνευματικά. Βοηθάει επίσης την απόδοσή τους το να έχουν ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων, πέρα από το διάβασμα. Να βγουν μία βόλτα σε ένα ωραίο μέρος μόνοι ή με μία καλή παρέα, να δουν τηλεόραση, να πάνε για καφέ και να ασχοληθούν με κάποιο χόμπι που τους αρέσει.

Δεν είναι Μαραθώνιος αγώνας γνώσης οι Παγκύπριες εξετάσεις!!

Κλείνοντας, αυτό που θέλω να τονιστεί περισσότερο μέσα από το σημερινή μας συνέντευξη είναι ότι οι γονείς και οι μαθητές θα πρέπει να σταματήσουν να βλέπουν τις Παγκύπριες εξετάσεις ως ένα Μαραθώνιος αγώνας γνώσης, αλλά να συνηδειτοποιήσουν ότι πρόκειται για μια σύνθετη διαδικασία, κατά την οποία το άτομο δοκιμάζεται τόσο γνωστικά όσο και συναισθηματικά. Θα πρέπει να γίνει από όλους κατανοητό ότι για να αποδώσει το άτομο στις Παγκύπριες εξετάσεις, δεν πρέπει να είναι μόνο καλός γνώστης της διδακτέας ύλης αλλά και πολύ καλός γνώστης και χειριστής των ψυχικών του αντοχών και δυνατοτήτων. Τέλος, ο κάθε μαθητής θα πρέπει να δώσει τον καλύτερο του εαυτό στις Παγκύπριες εξετάσεις και από εκεί και πέρα υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές που μπορεί να σκεφτεί, σε περίπτωση που τα αποτελέσματα δε θα είναι αυτά που ο ίδιος επιθυμεί. Το σίγουρο είναι ότι τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς δεν θα πρέπει να θεωρούν μια πιθανή αποτυχία το τέλος του κόσμου αλλά η αρχή ενός νέου ταξιδιού, που έχει να τους προσφέρει πολλά.

Ιωάννα Περικλέους

Εγγεγραμμένη Σχολική/Εκπαιδευτική Ψυχολόγος (Αρ. Μητρώου398)

 Μέλος του Συνδέσμου Ψυχολόγων Κύπρου

Λεωφ.  Ελλάδος 9

Στέλμιο Μέγαρο, γραφ. 302

8020 Πάφος

Τηλ. 99 94 52 66

E-mail:  perikleous.psy@gmail.com

   Πηγή: http://www.paideia-news.com