Έτσι θα αντιμετωπίσετε το άγχος στις εξετάσεις

*Ο κάθε μαθητής βιώνει το άγχος των εξετάσεων με διαφορετικό τρόπο.

* Τις περισσότερες φορές οι γονείς των μαθητών μπορεί να έχουν περισσότερο άγχος από τα ίδια τα παιδιά, το οποίο καταφέρνουν να μεταδίδουν σε αυτά.

Οι Παγκύπριες Εξετάσεις πλησιάζουν και το άγχος των υποψηφίων  αυξάνεται. Οι ειδικοί λένε πως όταν το άγχος δεν ξεπερνά τα όρια, όχι μόνο είναι φυσιολογικό να υπάρχει αλλά αποτελεί και κινητήρια δύναμη για τους μαθητές. Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις εκείνες που το άγχος ξεπερνά τα όρια;

Η σχολική ψυχολόγος Ιωάννα Περικλέους συμβουλεύει μαθητές και γονείς πως θα αντιμετωπίσουν με επιτυχία αυτή την περίοδο   

Ερ: Πλησιάζει η περίοδος των παγκύπριων εξετάσεων και το άγχος των μαθητών αυξάνεται. Λέγεται ότι όσο το άγχος παραμένει σε φυσιολογικά όρια αυτό είναι δημιουργικό. Όταν όμως ξεφεύγει τότε  δημιουργούνται αρνητικές καταστάσεις. Πόσο σωστή είναι η άποψη αυτή;
 
Απ: Το άγχος δεν είναι εχθρός του ανθρώπου, παρότι πολλές φορές βιώνεται ως απειλή από πολλούς από εμάς. Θα μπορούσαμε εύκολα να πούμε, ότι το άγχος είναι ένας μηχανισμός άμυνας που αναπτύσσει ο άνθρωπος, ανεξαρτήτως ηλικίας, για να ανταπεξέλθει σε έντονες συναισθηματικά καταστάσεις. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να είναι είτε ευχάριστες,  είτε δυσάρεστες είτε ακόμη και ανύπαρκτες. Αρχικά, ας σκέφτομαι κάποια ευχάριστα γεγονότα κατά τα οποία παρουσιάζονται υψηλά επίπεδα άγχους, όπως για παράδειγμα είναι η ετοιμασία ενός γάμου ή ο ερχομός ενός παιδιού. Ενώ ως δυσάρεστες καταστάσεις θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή την εμφάνιση μιας σοβαρής ασθένειας. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις, όπου το ίδιο μας το μυαλό παίζει τα δικά του παιχνίδια και ερμηνεύει με λάθος τρόπο καταστάσεις και γεγονότα που δεν αποτελούν πραγματική απειλή.
Επίσης, ας σκεφτούμε λίγο το σενάριο να μην υπήρχε το αίσθημα του άγχος στον άνθρωπο. Σίγουρα, θα ετίθετο σε κίνδυνο η ίδια η επιβίωση του ανθρώπινου είδους, αφού είναι αυτό μας κινητοποιεί, όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με πιθανούς κινδύνους. Επομένως, όταν το άγχος δεν ξεπερνά τα όρια, όχι μόνο είναι φυσιολογικό να υπάρχει αλλά αποτελεί και κινητήρια δύναμη για τους μαθητές.

Ποιοι παράγοντες το προκαλούν
Ερ: Πού αποδίδεται το άγχος των εξετάσεων  στους μαθητές; Ποιοι θα  λέγατε ότι είναι οι παράγοντες που το προκαλούν;
Απ: Το άγχος των εξετάσεων το αποδίδω στο νόημα, που δίνει ο ίδιος ο μαθητής στις εξετάσεις του. Όταν οι εξετάσεις αποτελούν για το άτομο μια ευκαιρία να αποδείξει στους γύρω του ή στον εαυτό του ότι αξίζει και μπορεί να τα καταφέρει, τότε εμφανίζεται το άγχος των εξετάσεων. Ο φόβος μήπως απογοητεύσει τους «σημαντικούς άλλους» (π.χ. γονείς, παππούδες, εκπαιδευτικούς) και η ανασφάλεια μήπως διαψεύσει την προσδοκία που έχει για τον εαυτό του, προκαλούν στο άτομο αρνητικές σκέψεις σε σχέση με την τελική του απόδοση. Αυτές με τη σειρά τους συμβάλουν θετικά στο άγχος που βιώνει κατά την εξεταστική διαδικασία.
Επίσης, η εξασφάλιση μίας θέσης στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα αποτελεί όνειρο για χιλιάδες μαθητές και γονείς. Η αγωνία κορυφώνεται, όταν οι υποψήφιοι ρίχνονται στη μάχη των Παγκύπριων Εξετάσεων με  αποτέλεσμα πολλές φορές, την περίοδο αυτή, να δοκιμάζονται οι αντοχές ολόκληρης της οικογένειας.
Οι παράγοντες που θεωρώ ότι συμβάλουν στην εμφάνιση του άγχους των εξετάσεων είναι:
Η ύπαρξη μεγάλου συναγωνισμού ανάμεσα στους μαθητές για την διεκδίκηση μιας θέσης στα Ανώτατα εκπαιδευτικά Ιδρύματα. (π.χ. οι θέσεις που μπορούν να διεκδικήσουν οι μαθητές για κάποιες σχολές είναι πολύ περιορισμένες).
Γονείς με υψηλό ακαδημαϊκό προφίλ (π.χ. «θα γίνεις γιατρός, όπως τον πατέρα σου»).
Η πίεση που μπορεί να δέχεται ένας μαθητής από τους γονείς του για τις ακαδημαϊκές του επιδόσεις (π.χ. «κάτσε να διαβάσεις, μπορείς να γράψεις και 20»).
Γονείς, οι οποίοι δεν είχαν οι ίδιοι την ευκαιρία να σπουδάσουν και επιδιώκουν από τα παιδιά τους να το πράξουν (π.χ. «αφού δεν τα κατάφερα εγώ να γίνω δασκάλα, θα γίνεις εσύ»).
Τα στερεότυπα που προβάλει η κυπριακή κοινωνία, την τελευταία 20ετία (π.χ. πρέπει να σπουδάσεις, για να μπορείς να βρεις μια καλή δουλειά).

Ερ: Το άγχος μειώνει την απόδοση του μαθητή στις εξετάσεις;
Απ: Όπως προανέφερα αυτό που θεωρώ ότι ισχύει πραγματικά, είναι ότι ο κάθε μαθητής βιώνει το άγχος των εξετάσεων με διαφορετικό τρόπο. Για κάποιον το άγχος των εξετάσεων μπορεί να λειτουργήσει θετικά και δημιουργικά με αποτέλεσμα την επιτυχή ανταπόκρισή του σε μια εξεταστική δοκιμασία. Για κάποιον άλλο όμως μπορεί να λειτουργήσει κατασταλτικά, οδηγώντας τον στην αποτυχία. Επομένως, δεν αποτελεί κανόνας ότι το άγχος μπορεί να μειώσει την απόδοση του μαθητή στις εξετάσεις αλλά το πώς το ίδιο το άτομο ερμηνεύει τη διαδικασία αυτή.

Τα συμπτώματα
Ερ: Ποια είναι τα συμπτώματα; Υπάρχουν προειδοποιητικά  …σημάδια του άγχους;
Απ: Τα συμπτώματα του άγχους των εξετάσεων στην πλειονότητά τους μοιάζουν με αυτά που εκδηλώνονται σε οποιαδήποτε άλλη κατάσταση άγχους, χωρίς να είναι απόλυτα ίδια ποιοτικά ή ποσοτικά για κάθε άτομο που τα βιώνει.
Συγκεκριμένα, κάποιος μπορεί να αντιληφθεί ότι βιώνει άγχος για τις εξετάσεις, όταν παρουσιάζει τα πιο κάτω ψυχοσωματικά συμπτώματα:
Το άτομο προσπαθεί να συγκεντρωθεί, ώστε να μελετήσει ή βρίσκεται σε μια εξέταση, ενώ διάφορα συμπτώματα, όπως πονοκέφαλος, ξηρότητα στόματος, τάση για εμετό, ναυτία, μυϊκοί πόνοι, τρέμουλο και δύσπνοια δεν του επιτρέπουν να αποδώσει, όσο θα επιθυμούσε. Συχνά, διαμαρτύρεται για έντονο αίσθημα κόπωσης αλλά και δυσκολία να κοιμηθεί το βραδύ, που επιδεινώνουν ακόμα περισσότερο το αίσθημα αυτό.
Το άτομο βιώνει ένα διαρκές και δυσάρεστο αίσθημα αποτυχίας και ματαιότητας κάθε φορά που μελετά ή συμμετέχει σε κάποια εξεταστική δοκιμασία «Δεν θα τα καταφέρω, όσο και να διαβάσω». Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί, συχνά γίνεται ευέξαπτο και εκδηλώνει τρομερό φόβο για τις συνέπιες που θα ακολουθήσουν μιας πιθανής αποτυχίας.
 Η συμπεριφορά του ατόμου που βιώνει άγχος για τις εξετάσεις αλλάζει και συχνά γίνεται αντιληπτή από τους γύρω του. Ορισμένες φορές εκδηλώνει επιθετικότητα, ενώ άλλες φορές τείνει να αποσύρεται από δραστηριότητες με τις οποίες συνήθιζε να καταπιάνεται γιατί τον ευχαριστούσαν. Συχνά ακόμη, μπορεί να εκδηλώνει διαταραχές στην πρόσληψη τροφής και στην κατανάλωση αλκοόλ ή άλλων ουσιών.

Ο ρόλος των γονιών
Ερ: Το άγχος παρατηρείται συχνά εκτός από τους μαθητές  και σε γονείς.  Τι θα συμβουλεύατε ως σχολική ψυχολόγος;
Απ: Είναι γεγονός, ότι η μέχρι τώρα επαγγελματική μου πείρα, μου έχει «διδάξει» ότι τις περισσότερες φορές οι γονείς των μαθητών μπορεί να έχουν περισσότερο άγχος από τα ίδια τα παιδιά, το οποίο καταφέρνουν να μεταδίδουν σε αυτά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι υποψήφιοι να αγχώνονται πλέον όχι από μόνοι τους, αλλά επειδή βλέπουν τους γονείς τους, να τους πιέζουν και να έχουν χάσει τον ύπνο και την ηρεμία τους λόγω των εξετάσεων. Επομένως, είναι χρήσιμο να μάθουν να διαχειρίζονται το άγχος τους και να μην φορτώνουν τα παιδιά με τις δικές τους ανασφάλειες σε μια δύσκολη περίοδο για αυτά.
Ο ρόλος των γονιών στη διαδικασία των εξετάσεων θα πρέπει να είναι πιο υποστηρικτικός. Απαιτεί να κουβεντιάζουν με τα παιδιά τους για όλα τα θέματα, να ακούνε τα προβλήματά τους, από τα πιο ασήμαντα μέχρι τα πιο σοβαρά και να προτείνουν λύσεις. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να μην επιμένουν στα ίδια ζητήματα, ή να απαιτούν ότι η δική τους άποψη πρέπει να γίνει δεκτή από τα παιδιά τους, γιατί ως πιο μεγάλοι σε ηλικία ξέρουν καλύτερα.
Αναμφισβήτητα, οι εξετάσεις είναι πράγματι μία καθοριστική φάση στη ζωή των παιδιών. Δε χρειάζεται όμως ο μαθητής να αγχώνεται ή να πέφτει ψυχολογικά, φοβούμενος μία πιθανή αποτυχία. Στις μέρες μας, υπάρχουν πάρα πολλές εναλλακτικές λύσεις για τις μεταλυκειακές σπουδές, τόσο εντός όσο και εκτός Κύπρου. Δεν είναι η επιτυχία στις εξετάσεις ο μόνος δρόμος για την επαγγελματική αποκατάσταση και  ευτυχία.

Γονείς δίπλα στα παιδιά όχι ένα βήμα μπροστά από αυτά
Ερ: Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους; 
Απ: Οι γονείς είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουν ότι δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μεταδίδουν τις δίκες τους προσδοκίες και επιθυμίες στα παιδία. Καλό θα ήταν η παρουσία τους να είναι διακριτική χωρίς αυτό να σημαίνει, ότι δεν θα βρίσκονται συνεχώς δίπλα τους για να τα ενθαρρύνουν και να τα στηρίζουν. Οι γονείς πρέπει να κατανοήσουν, ότι δε χρειάζεται να βρίσκονται ένα βήμα μπροστά από τα παιδιά τους σε ότι κάνουν, για να προλάβουν ή να τα προστατεύσουν από μια πιθανή αποτυχία αλλά να είναι δίπλα τους. Ώστε ακόμη και αν βιώσουν κάποια αποτυχία, να γίνει πιο εύκολα αποδεχτή. Δείξτε εμπιστοσύνη στα παιδιά και αυτά θα σας δικαιώσουν.

Πως μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς
Φροντίζοντας τον οργανισμό των εφήβων μέσα από μια καλή διατροφή, ξεκούραση αλλά και καλό ύπνο.
Δημιουργώντας ένα καθαρό, φωτεινό, ήσυχο και ευχάριστο περιβάλλον στο σπίτι, στο οποίο ο έφηβος θα μπορεί να συγκεντρωθεί καλύτερα.
Βοηθώντας τους εφήβους να οργανώσουν το χρόνο και το διάβασμά τους, αφού η καλή οργάνωση μειώνει την αίσθηση ανασφάλειας και κατά συνέπεια το άγχος που αυτή προκαλεί.
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη των εφήβων για εξόδους και άλλες δραστηριότητες. Οι έξοδοι με φίλους βοηθούν τους εφήβους να χαλαρώσουν, να ξεχαστούν, να μοιραστούν τις δυσκολίες τους.
Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους να προσανατολιστούν σε ένα πιο θετικό τρόπο σκέψη (π.χ. θα πας στην εξέταση και θα γράψεις ότι μπορείς και σίγουρα θα έχουμε κάποιο καλό αποτέλεσμα).
Κάνοντας σαφές στους εφήβους ότι η επιτυχία ή η αποτυχία στις εξετάσεις δεν καθορίζουν την αξία τους. Χρειάζεται να τους δείξουν ότι τους αποδέχονται για αυτό που είναι και ότι είναι εκεί για να τους στηρίξουν προκειμένου να κάνουν το καλύτερο για εκείνους.
Να εμπιστευτούν τους εφήβους, τις ικανότητές τους και την προσπάθεια που καταβάλλουν.
Βοηθητικές φράσεις:
 «Συνέχισε, τα πας πολύ καλά»
«Έχεις κάνει μεγάλη πρόοδο»
«Είσαι σπουδαίο παιδί»
«Φαντάζομαι πόσο πολύ προσπάθησες για να το καταφέρεις αυτό».
 «Πρέπει να δούλεψες πάρα πολύ σκληρά, για να πετύχεις αυτό το αποτέλεσμα».
«Ότι χρειαστείς, είμαι εδώ για σένα»

Τρόποι αντιμετώπισης

Ερ: Υπάρχει θεραπεία  ή κάποιοι τρόποι αντιμετώπισης του μαθητικού άγχους πριν από τις εξετάσεις;

Απ: Όπως έχουμε προαναφέρει, τα συμπτώματα του άγχους των εξετάσεων στα παιδιά στην πλειονότητά τους μοιάζουν, αλλά δεν είναι απόλυτα ίδια ποιοτικά και ποσοτικά. Το κάθε παιδί βιώνει το άγχος των εξετάσεων διαφορετικά, ανάλογα με το νόημα που θα δώσει στην εξεταστική διαδικασία. Έτσι και για το καθένα η αντιμετώπιση είναι μια μοναδική επιλογή και σύνθεση τεχνικών που για το ίδιο επιφέρουν θετικά αποτελέσματα.

Η προετοιμασία είναι ίσως ο κυριότερος, προληπτικός παράγοντας για το άγχος των εξετάσεων. Ο μαθητής οφείλει να σκεφτεί, γιατί συμμετέχει στις εξετάσεις, ποιος είναι ο στόχος του και κατά πόσο η απόδοσή του είναι ικανή να επηρεάσει την εικόνα που έχει για τον εαυτό του. Εάν συμμετέχει στις εξετάσεις, γιατί έχει ως σκοπό να συλλέξει όσες πιο πολλές εμπειρίες και γνώσεις μπορεί αλλά ταυτόχρονα γνωρίζει και αποδέχεται την ύπαρξη μιας πιθανής αποτυχίας που δεν θα επηρεάσει την αυτοεκτίμηση του, τότε είμαστε σε πολύ καλό στάδιο για τον έλεγχο του άγχους του.

Κατά την εξεταστική φάση, θα χρειαστεί να αναλογιστεί, εάν το πρόγραμμα και ο τρόπος μελέτης που ακολουθεί (π.χ. «διαβάζω καλύτερα μόνος ή με παρέα;») και η μέχρι σήμερα οργάνωση του χρόνου του λειτουργούν ενισχυτικά στην ικανότητα να συγκεντρώνεται και να αφομοιώνει όσα μελετά. Η καλή οργάνωση του χρόνου αλλά και η πραγματοποίηση μικρών και συχνών διαλλειμάτων μπορούν να επιφέρουν μόνο θετικό αποτέλεσμα.

Τα σημαντικά βήματα που πρέπει να ακολουθήσει

Τέλος, είναι αρκετά βοηθητικό αν το παιδί σκεφτεί από πριν, πως θα μοιάζει η διαδικασία της εξέτασης και ποια είναι τα σημαντικά βήματα που πρέπει να ακολουθήσει. Για παράδειγμα:

Θα πρέπει έχει μαζί του ένα μπουκαλάκι νερό, αφού ο χρόνος διάρκειας της εξέτασης είναι μεγάλος.

Θα πρέπει να έχει μαζί του την απαραίτητη γραφική ύλη που χρειάζεται π.χ. στυλό, μολύβι και σβηστήρι.

Θα πρέπει να έχει μαζί του ένα ρολόι χειρός, για να μπορεί να ελέγχει της ενέργειες του.

Όταν λάβει τα θέματα, διαβάζει πρώτα προσεκτικά όλα τα ζητούμενα και μετά ξεκινά να απαντάει σε αυτά που γνωρίζει καλύτερα, με τη σειρά που του δίνονται.

Όταν δεν γνωρίζει κάποια άσκηση πηγαίνει στην επόμενη και επιστρέφει να την ξαναδεί στη συνέχεια.

Γράφει πρόχειρα με το μολύβι λέξεις κλειδιά που πρέπει να περιλαμβάνονται στην απάντηση του.

Μόλις ολοκληρώσει το γραπτό του, ελέγχει προσεκτικά όλες τις απαντήσεις του (π.χ. σύνταξη, ορθογραφία, έκφραση, πιθανές παραλείψεις-απαντήθηκαν όλα τα ζητούμενα.

Ο μαθητής πρέπει να προσέχει το γραφικό του χαρακτήρα (π.χ. ευανάγνωστα γράμματα).

Βοήθεια από ειδικό

Ερ: Σε ποιες περιπτώσεις ένας μαθητής θα πρέπει να αναζητήσει βοήθεια από κάποιο ειδικό;

Απ: Είναι γεγονός ότι η εφηβεία αποτελεί την Άτρωτη για το παιδί περίοδο της ζωής του. Κατά τη διάρκεια της σημειώνονται ραγδαίες μεταβολές σε νοητικό, συναισθηματικό και κοινωνικό τομέα της ζωής του νεαρού μαθητή. Παράλληλα, ο νέος προσπαθεί για πρώτη φορά στη ζωή του να διαμορφώσει την ταυτότητα του, που θα τον διαχωρίσει από τους γονείς του. Τα παιδιά τις περισσότερες φορές σε αυτές τις ηλικίες, δεν θα αναζητήσουν βοήθεια από κάποιο ειδικό, αφού αρνούνται να αποδεκτού την ύπαρξη κάποιας δυσκολίας. Έτσι όλο το βάρος της ευθύνης, πέφτει στους γονείς, οι οποίοι θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στο να εντοπίζουν πότε το άγχος του παιδιού τους ή το δικό τους ξεφεύγει από τα φυσιολογικά επίπεδα και επηρεάζει αρνητικά, σημαντικές πτυχές της ζωή του. Για παράδειγμα: 

Όταν το άγχος που βιώνει είναι υπερβολικό τόσο σε ένταση όσο και σε διάρκεια.

Όταν αισθάνεται ότι δεν μπορεί να ελέγξει το άγχος που νιώθει.

Όταν το άγχος παρουσιάζεται σε μη απειλητικές καταστάσεις και δε φαίνεται να έχει λογική αιτιολογία.

Όταν το άγχος εμποδίζει την κοινωνικοποίηση του  (π.χ. το παιδί αρνείται να ασχοληθεί με δραστηριότητες που πριν τον ευχαριστούσαν).

Όταν δυσχεραίνει τη μνήμη, την αντίληψη, τη συγκέντρωση και την προσοχή του (π.χ. το παιδί δεν μπορεί να συγκεντρωθεί και να κατανοήσει αυτό που διαβάζει και το διάβασμά του δεν είναι παραγωγικό).

Όταν τον απασχολεί σε μεγάλο μέρος της μέρας.

 Άγχος και διατροφή

Ερ: Πόσο σημαντική είναι  η σωστή διατροφή στην διαχείριση του άγχους την περίοδο  των εξετάσεων;  Τι θα πρέπει να περιλαμβάνει;

Απ: Η αλήθεια είναι ότι η σωστή και ισορροπημένη διατροφή ενός μαθητή μπορεί να αποτελέσει σημαντικό σύμμαχο στη μάχη των εξετάσεων. Η διατροφή του μαθητή κατά την διάρκεια των εξετάσεων θα πρέπει να είναι περιορισμένη σε λιπαρά, ενώ πρέπει να είναι πλούσια σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Έρευνες έχουν δείξει ότι μια διατροφή πλούσια σε λιπαρά μειώνει τις ικανότητες της μνήμης και της μάθησης. Αντίθετα, οι υδατάνθρακες και οι πρωτεΐνες είναι τα συστατικά εκείνα που βελτιώνουν τις δύο αυτές ικανότητες αλλά και δημιουργούν αίσθημα ηρεμίας και χαλάρωσης.

Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη είναι: το αυγό, τα ψάρια, τα θαλασσινά,

τα πουλερικά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κόκκινο κρέας. Τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες που βοηθούν να μειωθεί το στρες είναι: τα ζυμαρικά, το ρύζι, το μαύρο ψωμί, τα δημητριακά, οι πατάτες, τα όσπρια, τα περισσότερα φρούτα και λαχανικά.

Επίσης, θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε, ότι η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων συμβάλλει θετικά στο να βρίσκεται ο μαθητής σε εγρήγορση και να αυξάνεται η αποδοτικότητά του. Αντίθετα, τα μεγάλα γεύματα προκαλούν υπνηλία και μειώνουν τη συγκέντρωση και την ικανότητα σκέψης του παιδιού.

Τέλος, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει ο μαθητής να πηγαίνει στις εξετάσεις με άδειο στομάχι, γιατί υπάρχει η πιθανότητα να νιώσει αδιαθεσία κατά τη διάρκεια της εξέτασης και δεν θα μπορέσει να αποδώσει τα μέγιστα. Ένα ελαφρύ και υγιεινό πρωινό, είναι απαραίτητο, γιατί παρέχει στον οργανισμό την ενέργεια που χρειάζεται και επιπλέον εξασφαλίζει αυξημένη μνήμη και καλύτερη συγκέντρωση.

  Πρακτικές συμβουλές για υποψήφιους

Ερ: Τι θα συμβουλεύατε του υποψήφιους  των παγκυπρίων εξετάσεων ; Υπάρχουν πρακτικές συμβουλές για να τις εφαρμόσουν ώστε παράλληλα με την σωστή  προετοιμασία  να έχουν ένα καλό  αποτέλεσμα;

Απ: Αυτό που πρωτίστως θα συμβούλευα τα παιδιά είναι να κοιμούνται καλά. Δεν πρέπει να στερούνται τον ύπνο, έστω και αν υποχρεώσεις που καλούνται καθημερινά να φέρουν εις πέρας αυτή την περίοδο είναι πολλές. Το πόσο χρειάζεται κάθε παιδί να κοιμηθεί, εξαρτάται από το πόσο έχει συνηθίσει να κοιμάται. Σε γενικές γραμμές καλό είναι τα παιδιά  να κοιμούνται τουλάχιστον 8 ώρες την ημέρα.

Όσον αφορά τον τρόπο μελέτης είναι σημαντικό να ακολουθούν ένα πρόγραμμα, που να είναι μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων τους. Δηλαδή, το πρόγραμμά τους να μην είναι υπερβολικά αυστηρό, κάτι που σημαίνει ότι δε θα μπορούν να το τηρήσουν και για αυτό ακριβώς θα αγχωθούν. Από την άλλη όμως να μην είναι και εντελώς χαλαρό, που θα τους αφήσει να χαλαρώσουν παραπάνω από όσο χρειάζεται, με κίνδυνο να μην πετύχουν τελικά το στόχο τους.

Μία έξυπνη πρακτική είναι να κάνουν τακτικά διαλείμματα από το διάβασμα, γιατί είναι χρήσιμα στην προσπάθεια που καταβάλλουν, αφού τους ξεκουράζουν σωματικά και πνευματικά. Βοηθάει επίσης την απόδοσή τους το να έχουν ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων, πέρα από το διάβασμα. Να βγουν μία βόλτα σε ένα ωραίο μέρος μόνοι ή με μία καλή παρέα, να δουν τηλεόραση, να πάνε για καφέ και να ασχοληθούν με κάποιο χόμπι που τους αρέσει.

Δεν είναι Μαραθώνιος αγώνας γνώσης οι Παγκύπριες εξετάσεις!!

Κλείνοντας, αυτό που θέλω να τονιστεί περισσότερο μέσα από το σημερινή μας συνέντευξη είναι ότι οι γονείς και οι μαθητές θα πρέπει να σταματήσουν να βλέπουν τις Παγκύπριες εξετάσεις ως ένα Μαραθώνιος αγώνας γνώσης, αλλά να συνηδειτοποιήσουν ότι πρόκειται για μια σύνθετη διαδικασία, κατά την οποία το άτομο δοκιμάζεται τόσο γνωστικά όσο και συναισθηματικά. Θα πρέπει να γίνει από όλους κατανοητό ότι για να αποδώσει το άτομο στις Παγκύπριες εξετάσεις, δεν πρέπει να είναι μόνο καλός γνώστης της διδακτέας ύλης αλλά και πολύ καλός γνώστης και χειριστής των ψυχικών του αντοχών και δυνατοτήτων. Τέλος, ο κάθε μαθητής θα πρέπει να δώσει τον καλύτερο του εαυτό στις Παγκύπριες εξετάσεις και από εκεί και πέρα υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές που μπορεί να σκεφτεί, σε περίπτωση που τα αποτελέσματα δε θα είναι αυτά που ο ίδιος επιθυμεί. Το σίγουρο είναι ότι τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς δεν θα πρέπει να θεωρούν μια πιθανή αποτυχία το τέλος του κόσμου αλλά η αρχή ενός νέου ταξιδιού, που έχει να τους προσφέρει πολλά.

Ιωάννα Περικλέους

Εγγεγραμμένη Σχολική/Εκπαιδευτική Ψυχολόγος (Αρ. Μητρώου398)

 Μέλος του Συνδέσμου Ψυχολόγων Κύπρου

Λεωφ.  Ελλάδος 9

Στέλμιο Μέγαρο, γραφ. 302

8020 Πάφος

Τηλ. 99 94 52 66

E-mail:  perikleous.psy@gmail.com

   Πηγή: http://www.paideia-news.com

Η παιδεία είναι θέμα ανατροφής. Δεν έχει καμία σχέση με την εκπαίδευση και υπάρχει λόγος για αυτό

Σε αυτόν τον κόσμο οι άνθρωποι τείνουν να μπερδεύουν την εκπαίδευση με την παιδεία.

Παρότι και τα δυο προέρχονται απ᾽ το ρήμα «παιδεύω», στην ουσία πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικές έννοιες.

Η εκπαίδευση παρέχεται από τα σχολεία και πιστοποιείται με πτυχία, ενώ η παιδεία είναι αποτέλεσμα τόσο του περιβάλλοντος στο οποίο γαλουχήθηκες, όσο και προϊόν εσωτερικών ζυμώσεων του εκάστοτε ατόμου. Η παιδεία είναι αυτή που σου μαθαίνει να ξεχωρίζεις το καλό απ᾽ το κακό. Σε διδάσκει τι είναι δικαιοσύνη και τι σεβασμός.

Από την άλλη πλευρά, η εκπαίδευση επιτελεί το ρόλο του μορφωτικού αγαθού μέσω του οποίου αποκτάς γνώσεις, που με τη σειρά τους θ᾽ αποτελέσουν εφόδιο για ένα καλό βιοτικό επίπεδο.

Στις μέρες μας, σε αντίθεση με τα παλαιότερα χρόνια, υπάρχει τέτοια πληθώρα εκπαιδευτικών μέσων και πτυχίων που φτάνουν να γεμίσεις έναν τοίχο. Στην ουσία, όμως, οι άνθρωποι είναι απαίδευτοι. Οι παλιότεροι μπορεί να μην είχαν τη δυνατότητα να μορφωθούν, όμως, είχαν ιδιαίτερα αυξημένη την αίσθηση δικαίου.
Τώρα γιατί εμείς χάσαμε την ουσία, είναι απορίας άξιο. 

Προσποιούμαστε πώς γνωρίζουμε τα πάντα κι εκφράζουμε τη γνώμη μας επί παντός επιστητού. Μπορεί να μάθαμε να μιλάμε πολλές και διαφορετικές γλώσσες αλλά δε μιλάμε την κυριότερη: αυτή της πεπαιδευμένης αντίληψης.

Παιδεία: ένας τόσο ηχητικά εύκολος, μα τόσο δυσπρόσιτος στην πράξη όρος. Κανένας απ’ τους φιλοσόφους δεν όρισε τον όρο «εκπαίδευση» παρά μόνο τον όρο της παιδείας και ποτέ δεν έκανε το λάθος να τους ταυτίσει. Ίσως γιατί ήξεραν ποιο απ᾽ τα δυο είναι ο θεμέλιος λίθος μιας υγιούς προσωπικότητας και κοινωνίας. Εκπαίδευση χωρίς παιδεία μοιάζει με δέντρο χωρίς κορμό. Θα συναντήσεις πολλούς ανθρώπους με πτυχία, μα με παιδεία λίγους. Κι ας πιστεύουν λανθασμένα πως το ένα επιφέρει το άλλο.
Εάν υπήρχε ουσιαστική παιδεία θα υπήρχε σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή. Θα υπήρχε δικαιοσύνη. Ο κόσμος θα έβλεπε όμορφες και άσπρες μέρες. Οι μαύρες και κόκκινες μέρες που ζούμε είναι προϊόν της εκπαίδευσης που χρησιμοποιείται απ᾽ τους μεγάλους για να χειραγωγήσουν τους λαούς. Το χέρι του ανθρώπου που έχει γαλουχηθεί με τα ιδανικά της παιδείας δεν οπλίζεται ποτέ για να επιτεθεί. Ο άνθρωπος ο πεπαιδευμένος δίνει αξία στην ανθρώπινη ζωή, την τιμά, τη σέβεται και την υπερασπίζεται.

Σίγουρα η εκπαίδευση είναι ζωτικής σημασίας. Χωρίς αυτήν ο πολιτισμός μας δε θα είχε κάνει άλματα. Το πρόβλημα δεν είναι η εκπαίδευση ως μορφωτικό αγαθό, αλλά η έλλειψη της ουσιαστικής παιδείας ως βάση για να στηριχθεί και να ευοδώσει. Κανένα βιβλίο δε θα στη διδάξει. Η οικογένεια σου κι η ίδια η ζωή θα στη μάθουν, αρκεί να έχεις τα μάτια και τα αυτιά ανοιχτά να αφουγκραστείς τα γεγονότα γύρω σου.

Δυστυχώς στους τέσσερις μουντούς τοίχους του σχολείου η κριτική σκέψη αντικαθίσταται απ᾽ την παπαγαλία. Τα παιδιά μαθαίνουν για τις ιδέες της παιδείας χωρίς να μπορούν να τις αντιληφθούν πρακτικά.

Μα πώς θα μάθουμε να φερόμαστε σαν κοινωνικά όντα όταν μεγαλώνουμε σ᾽ ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δε σέβεται τη διαφορετικότητα και προάγει ως την παπαγαλία αντί της κριτικής σκέψης; Δεν ξέρω για εσάς, πάντως οραματίζομαι μια κοινωνία ανθρώπων για ανθρώπους. Μια κοινωνία που χαμογελά συχνότερα, που είναι αισιόδοξη και που δε λειτουργεί τυχοδιωκτικά για άτυπα χαρτιά πιστοποίησης ικανοτήτων.

Οφείλουμε να πλάσουμε έναν κόσμο ανθρωποκεντρικής συνείδησης κι όχι τεχνογνωσίας. Μια πραγματικότητα που δε θα φοβίζει τις νέες γενιές που θα ακολουθήσουν. Που θα τους μάθει να συνυπάρχουν αρμονικά και με σεβασμό προς τον συνάνθρωπο.

Η ελπίδα είναι σαν τον αέρα: Μόλις βρει μια μικρή χαραματιά στην ψυχή μας, ορμάει μέσα γυρεύοντας να γεμίσει το κενό που συνάντησε.

 Αρκεί να το πιστέψουμε!



Πηγή: https://www.newside.gr 
           Ευαγγελία Τζιακα

Δεν είναι κακομαθημένο το παιδί σου. Εσύ είσαι!

Το να είσαι γονιός καμιά φορά μοιάζει με πόλεμο, άσχετα με την ηλικία του παιδιού. Δεν είναι μόνο η πίεση που νιώθεις για την ανατροφή του, μα όλη αυτή η καθημερινότητα που καμιά φορά που φαντάζει ακατόρθωτη.

Εάν εμπλέκεσαι πολύ στη ζωή του παιδιά σου, άνετα μπορούν να σε αποκαλούν υπερπροστατευτική και πως θα μεγαλώσεις ένα εύθραυστο παιδί. Εάν αφήνεις το παιδί μόνο του αρκετά ώστε να δει πως γίνονται ορισμένα πράγματα, τότε είσαι αμελής. Φαίνεται πως ότι και να κάνουμε πάντα θα βρίσκεται κάποιος εκεί να μας πει το λάθος μας.

Ωστόσο, πολλά από αυτά που κάνουν τα παιδιά και τα χαρακτηρίζουμε κακομαθημένα είναι όντως λάθος των γονιών. Εκεί ο γονέας καλείται να «φτιάξει» το παιδί του. Ορισμένα παιδιά έχουν άσχημη συμπεριφορά ώστε να μιμηθούν κάποιον από την τηλεόραση, στο σχολείο… Ακόμη κι εκεί θα φταίνε οι ίδιοι οι γονείς εάν δεν το σταματήσουν εγκαίρως.

Μπορεί να μην είναι δίκαιο αλλά εάν δεν διδάξουμε στα παιδιά έναν καλύτερο τρόπο κανείς άλλος δε θα το κάνει και το παιδί θα είναι για πάντα κακομαθημένο…

Εάν νομίζεις πως έτσι εκφράζονται… όταν το παιδί χτυπάει και δαγκώνει κάνεις λάθος. Το καλύτερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να το ρωτήσουμε, γιατί είναι θυμωμένο και στην πορεία να εξηγήσουμε πως αυτό που κάνει είναι άσχημο και πονάει. Πως δε θα ήθελε να του κάνει το ίδιο κάποιο άλλο παιδάκι.

Εάν το παιδί δεν συμμαζεύει τα παιχνίδια του ή το πιάτο του… πως περιμένεις στην πορεία να κάνει πιο σημαντικά πράγματα για τον εαυτό του μα και για βοήθεια, όταν ακόμη και τα πιο απλά τα θεωρεί δεδομένα ή χάσιμο χρόνου;

Η τηλεόραση και οι συμμαθητές του φταίνε! Νομίζεις πως έχεις δίκιο; Συμφωνώ εν μέρει πως η τηλεόραση επηρεάζει πολύ ένα παιδί. Εάν όμως αντιληφθείς πως συμπεριφέρεται πιο επιθετικά ή μιλάει άσχημα, μπορείς να επέμβεις αμέσως και να εξηγήσεις στο παιδί το λάθος του. Οι περισσότεροι γονείς βρίζουν μπροστά στα παιδιά χωρίς να τους νοιάζει, λέγοντας, «έλα και τι έγινε, τι θα καταλάβει». Το παιδί είναι όμως εκεί και έχει καταλάβει! Και πόσο μάλλον όταν οι γονείς λειτουργούν σαν είδωλο για τα παιδιά τους. Είναι ο μικρός τους καθρέπτης.

Πείτε και λίγο όχι! Προς Θεού, όταν λέμε λίγο όχι, εννοούμε λίγο! Ορισμένοι γονείς καθώς τους κοιτάζω νιώθω λες και δίνουν εντολές στα σκυλιά τους. Κάτσε, όχι, μην. Το παιδί δεν είναι σκύλος και πρέπει να του μιλάμε σαν να είναι ενήλικος. Έτσι θα αναπτυχθεί πιο γρήγορα και η ομιλία του…

Όμως…

Κατανοούμε όλοι αυτή την κούραση μετά από τη δουλειά, το καθάρισμα. Μην λέτε όμως συνέχεια ναι για να γλιτώσετε τη «γκρίνια» και προπαντός, με ένα ναι, η τυχόν έλλειψη του ενός γονέα δεν θα κερδίσει επιπλέον αγάπη του παιδιού του όταν αυτός είναι απόν.

Έκανα νωρίς οικογένεια. Δεν ξέρω πως να συμπεριφερθώ σαν γονέας. Ε και; Οι γονείς ή οι παππούδες μας έκαναν ακόμα μικρότεροι από εμάς οικογένεια και δούλευαν περισσότερες ώρες. Σε αυτό το πράγμα δεν υπάρχει δικαιολογία. Η αλήθεια όσο πικρή και να είναι, είναι πως ποτέ δεν ήσουν έτοιμος για γονιός. Καλύτερα ας έπαιζες με ένα ανιψάκι που και σαν πρότυπο σε έχει και δεν θα είχες καμία απολύτως σχέση με την καθολική ανατροφή του.

Με το παιδί μου είμαστε φιλαράκια! Εννοείται πως το παιδί πρέπει να αισθάνεται οικειότητα και ασφάλεια ώστε να το πλησιάσετε πιο εύκολα σε μία στιγμή ανάγκης… Δυστυχώς όμως αυτό δε γίνεται όταν εσύ ο ίδιος μιλάς στο παιδί σαν να μην είναι παιδί. Οι ρόλοι πάντα πρέπει να είναι διακριτοί. Σε αποκάλεσε χαζή-ό και γελάς γιατί σου φάνηκε περίεργο ή αστείο; Εκεί έχασες το παιχνίδι! Όταν επιτρέπεις στο παιδί σου να σου μιλάει έτσι, να μη σου φανεί εάν κάνει bullying αύριο μεθαύριο.

Το παιδί είναι ένα κενό, άγραφο, τρυφερό φύλλο χαρτί που περιμένει ανυπόμονα και με περίσσια περιέργεια να γραφτεί. Το παιδί είναι ο καθρέπτης μας σε πιο μικρή έκδοση. Έχει για πρότυπο του εσένα.

Δεν είναι δύσκολο να μάθεις στο παιδί τον σεβασμό και την αγάπη. Αφού σε κοιτάζει στα μάτια και σε αντιγράφει με κάθε κίνηση σου. Μην σκέφτεσαι τι μπορείς να αλλάξεις για να μην είναι κακομαθημένο γιατί δεν είναι… ακόμα. Δυστυχώς κακομαθημένο παιδί είσαι εσύ…



BabyRadio.gr

Γιατί είναι σημαντικό να μεγαλώνουμε παιδιά με παιδεία και όχι μόνο με εκπαίδευση

Συνηθίζουμε να συγχέουμε ή ακόμα και να ταυτίζουμε  τις δύο αυτές έννοιες. Παρότι, όμως, προέρχονται και οι δύο από το ρήμα «παιδεύω», η ερμηνεία τους είναι πολύ διαφορετική.

Η εκπαίδευση είναι ο τρόπος απόκτησης συγκεκριμένων γνώσεων, η ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων και η διαμόρφωση αξιών που παρέχονται, ως επί το πλείστον, από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Η παιδεία, από την άλλη, είναι η παιδαγωγική ενέργεια την οποία καταβάλλει η οικογένεια και η πολιτεία για την ανατροφή, την εκπαίδευση και τη μόρφωση του παιδιού. Η παιδεία συμπεριλαμβάνει την απόκτηση μιας ολιστικής ωριμότητας που δεν είναι μόνο γνωσιακή αλλά και συμπεριφοριστική, συναισθηματική, πολιτική και πνευματική.

Με λίγα λόγια, παιδεία είναι όταν…

… δεν διακινδυνεύεις την ασφάλεια μαθητών, ακόμα κι αν χρειαστεί να παρκάρεις το αυτοκίνητό σου λίγο πιο μακριά απ’ το σχολείο. Γίνε το πρότυπο που θα ήθελες να έχουν τα παιδιά σου!

Μιλάς στο παιδί σου με σεβασμό και ισότητα. Έτσι του διδάσκεις πως είναι ισότιμο με όλους, και άρα δεν θα φέρεται ούτε με έπαρση, αλλά ούτε και με ηττοπάθεια.

Δεν καταφεύγεις στη βία κάθε φορά που κάνει κάτι λάθος. Ούτε οι φωνές, ούτε το ξύλο είναι ο σωστός τρόπος συνέτισης. Κάνε διάλογο και θα μεγαλώσεις ένα ειρηνικό παιδί που ξέρει να ακούει και να σκέφτεται.

Δεν καπνίζεις σε κλειστό χώρο που υπάρχουν παιδιά. Εκτός από τη δικιά σου υγεία βλάπτεις την δική του, επεμβαίνοντας στο δικαίωμά του να μην εισπνέει τον καπνό σου. Μάθε στο παιδί να σέβεται τους γύρω του.

Βοηθάς αυτούς που σ’ έχουν ανάγκη. Το παράδειγμά σου θα το μιμηθεί ολόκληρη η οικογένεια κι έτσι θα μεγαλώσεις ώριμους ενήλικες που ξέρουν όχι μόνο να δίνουν βοήθεια αλλά και να τη ζητούν όποτε την έχουν ανάγκη.

Πετάς το περιτύλιγμα από την τσίχλα του παιδιού στον κάδο κι όχι στο δρόμο. Την επόμενη φορά, θα πετάξει από μόνο του το σκουπιδάκι του στον κάδο και όχι στον δρόμο.

Συμμετέχεις στα κοινά και χρησιμοποιείς την κρίση σου πριν πάρεις αποφάσεις. Συζήτα με το παιδί τις σκέψεις σου και ζήτα τη γνώμη του. Όσο μικρό κι αν είναι, κοινωνικά θέματα που σχετίζονται με την καθημερινότητά του μπορεί να τα καταλάβει και να πάρει θέση. Αρκεί να τα μεταφέρεις με πολύ απλά και κατανοητά λόγια.

Κρίνεις τους ανθρώπους από τον χαρακτήρα τους και όχι από το χρώμα ή τη θρησκεία τους. Όταν μιλάς στους ανθρώπους με ευγένεια και ανοίγεις το «σπίτι» σου σε όλους, διδάσκεις το παιδί σου πως σημασία δεν έχει σε τι πιστεύουμε, ή τι γλώσσα μιλάμε αλλά ποιοι είμαστε.

Δεν παρκάρεις σε θέσεις αναπήρων. Σεβάσου τις ιδιαιτερότητες των άλλων και τους κοινωνικούς κανόνες, και θα δεις σύντομα το παιδί σου να συμπεριφέρεται με ωριμότητα και σεβασμό όπου κι αν βρίσκεται.

Σέβεσαι την ανθρώπινη ζωή. Ή μάλλον, σέβεσαι κάθε είδους ζωής.

Η εκπαίδευση είναι συνθήκη απαραίτητη για την απόκτηση πραγματικής παιδείας, αλλά όχι αρκετή. Η παιδεία δεν περιορίζεται σε πτυχία και επαίνους, αλλά καλλιεργείται μέσα από τις τέχνες και τα βιβλία, τις ηθικές αξίες που υιοθετείς, την κριτική σκέψη που αναπτύσσεις, την ευγένεια που αποπνέεις. Παιδεία είναι ο σεβασμός με τον οποίο συμπεριφέρεσαι στον εαυτό σου, στο περιβάλλον σου και στους ανθρώπους γύρω σου.

Με λίγα λόγια, η εκπαίδευση σε βοηθάει να γίνεις καλύτερος επαγγελματίας, ενώ η παιδεία σε βοηθάει να γίνεις καλύτερος άνθρωπος.




ΠΗΓΗ: www.mama365.gr

Τα 3 στάδια της εφηβείας που κάθε γονιός πρέπει να γνωρίζει

 Η εφηβεία είναι μία μεταβατική περίοδος ανάμεσα στην παιδική ηλικία και την ώριμη ενήλικη ζωή, όπου συντελούνται μεγάλες αλλαγές στα οργανικά-βιολογικά και ψυχικά - ψυχοκοινωνικά δεδομένα. Είναι το πέρασμα στην αυτόνομη ζωή.

Η περίοδος της εφηβείας αποτελείται από τρία στάδια:

1. Το πρώτο στάδιο (11-14 ετών) σηματοδοτεί πολλές αλλαγές στην συμπεριφορά του παιδιού. Ο έφηβος σε αυτή την ηλικία αισθάνεται φόβο, ανησυχία, αμηχανία, ντροπή, ενώ τα πρώτα ερωτικά συναισθήματα κάνουν δειλά-δειλά την εμφάνισή τους. Τα βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, όπως είναι η εσωστρέφεια-εξωστρέφεια, αλλά και οι ιδιαίτερες κλίσεις και ικανότητες του παιδιού αρχίζουν να σκιαγραφούνται. Οι γονείς μπερδεύονται ή ανησυχούν με τις αλλαγές που παρατηρούν στη συμπεριφορά του παιδιού τους, ειδικά όταν αυτό γίνεται επιθετικό και αντιδρά με παράξενο και απρόβλεπτο τρόπο. Στο στάδιο αυτό το άτομο, δημιουργεί παρέες με άτομα του ίδιου φύλου, τις οποίες θεωρεί σημαντικές. Στα κορίτσια αυτής της ηλικιακής περιόδου αρχίζει η έμμηνος ρύση, ενώ τα αγόρια ανακαλύπτουν τον αυνανισμό και με αυτόν τον τρόπο ικανοποιούν την σεξουαλική τους περιέργεια.
   
   
2. Το δεύτερο στάδιο (14-17 ετών) δημιουργεί ένα ανταγωνιστικό κλίμα με τους γονείς και οι εντάσεις στο σπίτι είναι όλο και πιο συχνές. Ο έφηβος εκφράζει την ανάγκη του για αυτονομία και παράλληλα τη δυσαρέσκειά του να συμμετέχει σε οικογενειακές γιορτές και κοινωνικές εκδηλώσεις που δεν του ασκούν κάποιο ενδιαφέρον πλέον. Η παρέα είναι πολύ σημαντική και ο φίλος ή ο δάσκαλος αποτελούν τα νέα του πρότυπα. Εδώ είναι που εκδηλώνονται οι παράφοροι έρωτες που διαρκούν ελάχιστα. Επιπλέον, ο έφηβος προτιμά να απομονώνεται στο δωμάτιό του. Διανύει μία περίοδο μοναξιάς αλλά και δημιουργικότητας, ασχολείται με φιλοσοφικά ζητήματα και ψάχνει να βρει απαντήσεις στις υπαρξιακές αναζητήσεις του.
   
   
3. Στο τελευταίο στάδιο (17-20 ετών), ο έφηβος αποκτά μία πιο σταθερή εικόνα και αίσθηση εαυτού. Στην περίοδο αυτή ξεκινά η σεξουαλική διεκδίκηση και η αναζήτηση ερωτικού συντρόφου. Οι έντονες συγκρούσεις με το οικογενειακό περιβάλλον περιορίζονται και επέρχεται η συμφιλίωση με τους γονείς, ενώ οι απαιτήσεις της ενήλικης ζωής οδηγούν τον έφηβο να προσαρμοστεί σε μία νέα, ρεαλιστική πραγματικότητα.

*Απόσπασμα από το βιβλίο «100 ερωτήσεις & απαντήσεις για τον γονιό, το παιδί και τον έφηβο», Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας.


Το κείμενο επέλεξε και επιμελήθηκε ο Ψυχολόγος-Οικογενειακός Σύμβουλος Γιάννης Ξηντάρας (paidi-efivos.gr)

«Πώς να μάθω στα παιδιά μου να αγαπήσουν τα βιβλία;»

Πώς θα μάθουμε στα παιδιά να αγαπήσουν τα βιβλία, το σχολείο και τη μάθηση; Από ποια ηλικία είναι καλό να τα δρομολογήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση; Η ειδικός δίνει απαντήσεις στους γονείς που ανησυχούν για τη σχέση των παιδιών τους με τα βιβλία.

Την εποχή των smartphones των tablets, και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, το να κάνετε το παιδί σας να αγαπήσει το διάβασμα, τα βιβλία και το σχολείο φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα και ταυτόχρονα πρόκληση. Ωστόσο, δεν είναι τόσο δύσκολο όσο νομίζετε… Χρειάζεται τρόπο, γ’ αυτό καλό θα ήταν να έχετε κατά νου τις πιο κάτω συμβουλές!


Περιορίστε τη χρήση της τεχνολογίας

Περιορίστε τον χρόνο που περνά στο διαδίκτυο, στα ηλεκτρονικά παιχνίδια ή μπροστά από την τηλεόραση. Κλείστε την τηλεόραση και μειώστε τη χρήση των smartphones και των tablets. Συμφωνήστε για το ποιες ώρες και για πόση ώρα θα μπορεί να ασχολείται με αυτά. Προσπαθήστε να διατηρήσετε αυστηρά το πρόγραμμα που θέσατε. Αν καταφέρετε να αγαπήσει το παιδί την μάθηση και τα βιβλία από νεαρή ηλικία το πιο πιθανό είναι μεγαλώνοντας να έχει μια πιο θετική στάση προς το σχολείο.


Διαβάστε τους βιβλία από την βρεφική ηλικία

Αφιερώστε λίγο χρόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας, είτε το βράδυ, πριν βάλετε το παιδί σας για ύπνο, για το διάβασμα ενός βιβλίου ή την διήγηση μίας ιστορίας. Κάντε το να ακούγεται διασκεδαστικό. Αλλάξτε τις φωνή σας, μπείτε στο ρόλο των ηρώων, κάντε ενδεχόμενους ήχους που μπορεί να ταιριάζουν με την πλοκή της ιστορίας. Δείξτε τους τις φωτογραφίες και συζητήστε για τα όσα συμβαίνουν στο βιβλίο. Ρωτήστε τα παιδιά σας για το τι πιστεύουν ότι θα συμβεί στη συνέχεια και ζητήστε τους να δώσουν το δικό του τέλος στην ιστορία. Όταν αρχίσουν να διαβάζει ζητήστε τους να σας διαβάσει μία λέξη από το παραμύθι και σε μεταγενέστερο στάδιο αφήστε τα να διαβάσουν ολόκληρο το παραμύθι. Όταν κουραστούν επιβραβεύστε τα και συνεχίστε εσείς τη διήγηση. Σε καμία περίπτωση μην τα πιέσετε να
συνεχίσουν. Όλοι χρειάζονται ένα διάλειμμα!


Δείξτε ενδιαφέρον για τις ιστορίες τους

Ζητήστε από τα παιδιά σας να σας αφηγηθούν μια ιστορία ή να διαβάσει ένα βιβλίο. Μετά την ανάγνωση του βιβλίου ζητήστε τους να ζωγραφίσουν κάτι από το παραμύθι, να δραματοποιήσουν την ιστορία με τις μαριονέτες του κουκλοθέατρου, να κατασκευάσουν ένα επιτραπέζιο παιχνίδι ή να υποδυθούν ένα ρόλο.


Γίνετε το πρότυπο των παιδιών σας

Προσπαθήστε να κάνετε την ανάγνωση βιβλίων μέρος της καθημερινότητας σας και διδάξτε στα παιδιά την αγάπη σας για μάθηση. Οργανώστε την βιβλιοθήκη τους και το χώρο όπου θα διαβάζουν. Προσπαθήστε να βρείτε πώς και πού τους αρέσει να μελετούν. Πηγαίνετε μαζί μια βόλτα στο βιβλιοπωλείο ή τη βιβλιοθήκη της περιοχής σας και επιλέξτε μαζί τα βιβλία που θα αγοράσετε ή θα δανειστείτε.


Top Tips!
• Προσπαθήστε να συνδέσετε το σχολείο με τη μάθηση καινούριων πραγμάτων και τα οφέλη της γνώσης.
• Μην τα πιέσετε για υψηλές επιδόσεις. Επιβραβεύστε τα για την προσπάθεια τους και μην συνδέσετε τους βαθμούς τους με την αγάπη σας ή την αποδοχή σας.
• Για να μπορέσουν τα παιδιά να αγαπήσουν το σχολείο πρέπει να τα βοηθήσετε να βρουν τα ενδιαφέροντα και χρήσιμα στοιχεία που μπορεί να αποκτήσει χωρίς να νιώθουν πίεση ή να φοβούνται την αποδοκιμασία για τα τυχόν λάθη τους.





Πηγή: http://primetime.com.cy

Τι πρέπει να ξέρετε αν το παιδί σας αρχίζει φέτος το Γυμνάσιο

Πριν από ένα χρόνο ήταν το «εκτάκι», ο βετεράνος του Δημοτικού, που είχε συνηθίσει ότι ήταν ο «μεγάλος» του σχολείου και κυκλοφορούσε με άνεση και αυτοπεποίθηση στο προαύλιο. Και ξαφνικά, στο Γυμνάσιο, βρίσκεται για μία ακόμη φορά στο σημείο εκκίνησης! Δείτε τι να περιμένετε σε αυτή την νέα μετάβαση.

Θα ξαναγίνει «πρωτάκι» (και εσείς μαζί του)

Είναι το «πρωτάκι» και πρέπει να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα και να γνωρίσει νέους ανθρώπους. Θα πάρει καιρό, μέχρι να συνηθίσει στην ιδέα ότι δεν έχει μόνο μία δασκάλα, που γνωρίζει το μικρό του όνομα και τι είδους μαθητής ή μαθήτρια είναι. Θα χρειαστεί να μάθει και να ακολουθεί ένα νέο εκπαιδευτικό σύστημα που στην αρχή μπορεί να μην κατανοεί. Θα γνωρίσει την αυστηρότητα του χώρου και τις συνέπειες μιας κακής συμπεριφοράς. Είναι μια καινούρια σελίδα στη ζωή του και παρόλο που θα προσπαθήσει να απογαλακτιστεί από εσάς, θα έχει την ανάγκη να βρίσκεστε δίπλα του.

Τα μαθήματα θα δυσκολέψουν

Θα έρθει σε επαφή με μαθήματα που μέχρι πριν λίγο καιρό αγνοούσε, όπως τα αρχαία ελληνικά, κάθε καθηγητής θα έχει διαφορετικές απαιτήσεις και τρόπο διδασκαλίας και θα γνωρίσει το σύστημα των εξετάσεων. Όλα αυτά είναι αρκετά, για να αγχώσουν, όχι μόνο το παιδί, αλλά και τους γονείς. Ένα νέο ξεκίνημα φέρνει και νέες ευθύνες! Μην απογοητευτείτε αν δεν μπορέσετε να παρέχετε το ίδιο είδος βοήθειας, όπως στο δημοτικό. Τα μαθήματα του Γυμνασίου είναι δύσκολα και απαιτητικά και μπορεί να χρειαστείτε την βοήθεια ενός ειδικού για να ανταπεξέλθετε. Ενθαρρύνετε το παιδί να είναι τυπικό στο διάβασμά του και δώστε ιδιαίτερη σημασία στο να χτίσει γερές βάσεις, για να μην αφήσει κενά για το Λύκειο.

Ετοιμαστείτε να (καλο)δεχτείτε την εφηβεία

Θα αρχίσει να κλείνεται στο δωμάτιό του, να ντρέπεται όταν εκδηλώνετε με χάδια την αγάπη σας και οι αντιδράσεις του με τον καιρό, θα γίνονται απρόβλεπτες. Ναι, το Γυμνάσιο,συμπίπτει με την εφηβεία και η προσαρμογή  δεν είναι εύκολη. Είναι πολύ σημαντικό να δείχνετε κατανόηση και υπομονή, καθώς θα υπάρξουν στιγμές που δεν θα αναγνωρίζετε το μικρό σας. Θα νιώσετε ότι μεγαλώνει απότομα ή ότι δεν μπορείτε να ελέγχετε κάθε πτυχή της ζωής του. Χρειάζεται ψυχραιμία! Είναι η περίοδος που τα παιδιά γίνονται αντιδραστικά και γι’ αυτό είναι απαραίτητο να υπάρχουν όρια και να λύνετε τα ζητήματα που προκύπτουν με τον διάλογο.

Οι φίλοι αλλάζουν και μπορεί να γίνουν πιο σημαντικοί από εσάς

Ένα παιδί υποδέχεται την εφηβεία και στην κοινωνική του ζωή. Ξαφνικά, ο φίλος απ’ το δημοτικό που καθόταν επί έξι χρόνια στο διπλανό θρανίο, δεν είναι ο «κολλητός» του,  γιατί δεν ταιριάζουν πια. Ένας έφηβος, καθώς, πασχίζει να ισορροπήσει μεταξύ των  αλλαγών που αντιμετωπίζει, προσπαθεί να βρει την ταυτότητά του και να δει τι τον χαρακτηρίζει και του αρέσει. Θα αποκτήσει νέα ενδιαφέροντα και θα προτιμήσει την παρέα με άτομα που συμμερίζονται τα χόμπι και τις απόψεις του. Σε αυτά τα τρία χρόνια όσες περισσότερες πτυχές του εαυτού του ανακαλύπτει, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η ανάγκη του να ανήκει σε μια ομάδα.  Οι φίλοι του θα γίνουν οι άνθρωποι που τον καταλαβαίνουν και για κάποιο διάστημα ίσως, να γίνουν πιο σημαντικοί από την οικογένεια. Φροντίστε να είστε θετική με τα νέα άτομα που θα μπουν στη ζωή του παιδιού και γνωρίστε τους και εσείς, αλλά μην ξεχνάτε να υπενθυμίζετε στο έφηβο παιδί την αξία της μοναδικότητας και ότι η επιλογή των φίλων είναι πολύ σημαντική.

Το παιδί θα αρχίσει να ασχολείται περισσότερο με την τεχνολογία και τα social media

Eίναι δύσκολο να κρατήσεις ένα παιδί μακριά από την τεχνολογία, όπως επίσης, και να διαχειριστείς το γεγονός ότι θα αρχίσει να ασχολείται με τα social media. Ειδικά στο Γυμνάσιο μεγάλο ποσοστό των μαθητών αρχίζει να έχει προσωπικούς λογαριασμούς στο facebook και το Instagram. Και ας είμαστε ειλικρινείς, αυτό μας τρομάζει. Πρέπει, όμως, να έχουμε  υπόψιν μας ότι τα παιδιά μας, μεγαλώνουν σε μια διαφορετική εποχή, την εποχή της τεχνολογίας. Καλό θα ήταν, λοιπόν, προς αποφυγή αντιδράσεων, να μην την δαιμονοποιήσετε. Προσπαθήστε να εξηγήσετε τους κινδύνους της χρήσης των social media και τη σημασία της ιδιωτικότητας.

Θα μοιραστείτε τις (πολλές) αγωνίες του

Το Γυμνάσιο είναι άγνωστο έδαφος, τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς. Είναι μια αλλαγή που αφορά όλη την οικογένεια. Στην αρχή, ούτε εσείς, ούτε το παιδί θα νιώθετε σιγουριά για τις κινήσεις σας, με τον καιρό, όμως, θα συνηθίσετε και θα θέσετε μια εκ νέου καθημερινότητα. Θα μοιραστείτε τις αγωνίες και τα άγχη του και θα έρθετε πιο κοντά του. Να θυμάστε, ότι όσο και να μεγαλώσει, πάντα θα χρειάζεται την καθοδήγηση και τις συμβουλές σας.



Καλή αρχή στα παιδιά!

Πηγή: www.mama365.gr